Buổi sáng tháng tư, trời còn vương chút se lạnh, mưa bụi lất phất rơi xuống những tán lá non mướt. Hôm nay là ngày giỗ cha mẹ của Lan – người phụ nữ đã để lại đứa con gái nhỏ cho Hùng. Trong căn nhà vốn đã quen hơi thở của hai cha con, sáng nay lại thêm phần trầm lắng. Hùng dậy sớm hơn thường lệ, lặng lẽ dọn dẹp bàn thờ, bày biện hoa quả, còn An vẫn đang nằm cuộn trong chăn, hai mắt mở hé, nhìn bóng lưng rộng của người đàn ông ấy.
An vốn không quá hiểu ý nghĩa của “ngày giỗ” cho đến khi sống cùng Hùng. Mỗi lần ông thắp nén hương, vẻ mặt ông trầm xuống, ánh mắt như nhìn về một cõi xa xăm, khiến trái tim cô bé vừa tò mò, vừa bất giác trĩu nặng.
Hôm nay cũng vậy. Hùng đứng lặng trước bàn thờ, đôi tay chắp trước ngực, đầu hơi cúi. Hương khói bay nghi ngút, quấn lấy vầng trán đã lấm tấm nếp nhăn, đôi mắt hằn rõ sự từng trải. An rón rén bước lại gần, tay kéo vạt áo ông, giọng nhỏ xíu:
— Chú… à, ba… hôm nay là ngày gì vậy? Sao ba lại buồn?
Hùng khẽ giật mình, nhìn xuống gương mặt nhỏ đang ngẩng lên. Đôi mắt An long lanh như chứa cả bầu trời trong veo. Ông khẽ xoa đầu con bé, giọng chậm rãi:
— Hôm nay là ngày ba thắp hương cho ông bà ngoại của con. Họ đã mất lâu rồi… Trước kia, mẹ con mỗi lần đến ngày này đều chuẩn bị rất chu đáo. Giờ mẹ con cũng không còn, nên ba muốn thay mẹ lo cho đủ đầy.
An ngước mắt nhìn di ảnh trên bàn thờ. Trong bức ảnh, một cặp vợ chồng hiền từ mỉm cười. Cô bé thoáng bối rối, trong lòng bất giác dấy lên cảm giác xa lạ lẫn tiếc nuối. Mẹ bé đã không còn, còn người đàn ông bên cạnh lại chẳng phải ruột thịt. Nhưng… không hiểu sao, An không thấy khoảng cách nào cả. Giống như từng ngày qua, từng bữa cơm, từng lần ông lo lắng cho mình, đã dần khỏa lấp sự thiếu thốn.
Cả ngày hôm ấy, họ bận rộn đón khách. Một vài người họ hàng của Lan ghé qua. Hùng niềm nở chào hỏi, bày mâm cơm tươm tất. An thì rụt rè đứng nép bên cạnh, lúng túng trước những ánh mắt dò xét của họ hàng xa. Có người thì nhìn An thương cảm, có người thì thở dài khe khẽ.
— Tội nghiệp, con bé còn nhỏ mà mồ côi mẹ… — một người dì thở dài.
— Nhưng cũng may, còn có chú Hùng chăm sóc. — Một người khác thêm vào.
Những câu nói tuy nhẹ nhàng, nhưng cứa sâu vào lòng An. Cô bé ghét cảm giác bị gọi là “tội nghiệp”. Đúng, mẹ không còn, nhưng… từ khi ở bên Hùng, cô chưa từng thấy mình bị bỏ rơi. Ánh mắt ấm áp, bàn tay thô ráp nhưng dịu dàng ấy đã che chở cô khỏi mọi cơn gió.
Bữa cơm giỗ diễn ra ấm cúng. An ngồi giữa đám đông, thi thoảng nhìn sang Hùng. Ông bận rộn mời rượu, gắp thức ăn cho mọi người, nhưng vẫn không quên để ý phần cơm canh cho cô bé. Ánh mắt ấy, sự chăm chút ấy, khiến tim An run lên khe khẽ.
Chiều xuống, khách khứa đã về hết. Ngôi nhà trở lại yên tĩnh. Khói hương còn vương vấn trong gian thờ, quyện với ánh hoàng hôn nhàn nhạt xuyên qua cửa sổ. Hùng ngồi trước hiên, rót chén trà, ánh mắt xa xăm. Ông mệt mỏi, nhưng lòng lại nhẹ đi phần nào. Trách nhiệm thay Lan lo giỗ chạp hôm nay đã hoàn thành. Nhưng còn một trách nhiệm khác, khó nói thành lời — trách nhiệm với đứa con gái không cùng máu mủ này.
An bước ra, trên tay cầm một chiếc khăn, khẽ đặt lên bàn rồi ngồi xuống cạnh Hùng. Cô bé nhìn ông, ngập ngừng:
— Ba có mệt không?
Hùng sững lại. Chỉ một từ “ba” thôi, nhẹ như gió, mà trái tim ông như bị siết chặt. Bao nhiêu ngày qua, ông chỉ mong một điều duy nhất — nghe đứa trẻ gọi mình như thế. Ông quay sang, thấy đôi mắt An run run, đầy bối rối nhưng chân thành.
Ông không kìm được, đưa tay ôm lấy bờ vai nhỏ bé kia, giọng nghẹn lại:
— Không… ba không mệt. Chỉ cần con gọi ba một tiếng như vậy thôi, mọi mệt nhọc đều tan biến.
An dụi đầu vào vai ông, thì thầm:
— Con… con nghĩ nhiều rồi. Ban đầu con không muốn gọi… vì sợ phản bội mẹ. Nhưng mẹ đã đi xa, còn ba… chính là người đã ở lại với con. Con không muốn mình mãi là đứa trẻ không có cha…
Nước mắt An trào ra, thấm ướt vạt áo Hùng. Ông siết chặt vòng tay, ngẩng mặt nhìn bầu trời đang dần tối sẫm. Trong khoảnh khắc ấy, ông cảm thấy một niềm hạnh phúc lạ lùng, sâu sắc đến mức khiến ông nghẹn ngào.
Đêm hôm đó, khi An đã ngủ say, Hùng vẫn ngồi ở hiên, nhìn ánh trăng non nhú trên cao. Trong đầu ông văng vẳng lời gọi ban chiều: “Ba…”. Từ nay, ông không còn chỉ sống cho riêng mình nữa. Ông có một gia đình, một cô con gái. Dẫu cho không chung huyết thống, nhưng tình yêu thương ấy đã đủ để lấp đầy tất cả.
Ông khẽ tự nhủ: “Lan à, em yên tâm. Anh sẽ thay em chăm sóc con bé, như chính con ruột của mình. Anh sẽ là chỗ dựa cho nó, suốt cả cuộc đời.”
Trong giấc ngủ, An khẽ trở mình, môi còn mấp máy hai chữ “ba ơi…” thật khẽ. Và nơi hiên nhà, một người đàn ông mỉm cười, đôi mắt ánh lên niềm hạnh phúc giản dị, nhưng bền vững như ngọn đèn luôn sáng trong đêm tối.