Mùa hạ năm ấy đến sớm hơn mọi năm. Nắng vừa kịp hong khô những vệt bùn sau cơn mưa đầu mùa thì cả con ngõ nhỏ đã thơm mùi rơm mới, mùi nhựa của những chiếc diều giấy treo lủng lẳng trên mái hiên. Con ngõ dẫn vào xóm nằm ngoài rìa thị trấn, giữa một dải ruộng lúa đang thì con gái xanh mướt. Buổi sáng, tiếng gà gáy lẫn trong tiếng rao bánh mì; buổi chiều, lũ trẻ con rủ nhau bắn bi, nhảy dây; tối đến, cả xóm thắp đèn vàng ấm như một bức tranh cũ. Ở cuối ngõ là căn nhà mái ngói vừa mới dọn về, bụi bặm còn vương trên hiên, giàn hoa giấy cũ kỹ chưa quen vị nắng nơi này. Và ở đó, có một cô bé mặc chiếc váy chấm bi xanh, đôi mắt to như hai giọt sương, bấu lấy tay mẹ, lạ lẫm nhìn xung quanh.

Cô bé tên là Hà An.

Hàng xóm nhà An là Minh Quân, một cậu bé đội mũ lưỡi trai sờn màu, lúc nào cũng nhét trong túi quần cái ná cao su làm bằng cành ổi, quần cộc hơi ngắn và đôi dép lê đã mòn. Quân sinh ra ở xóm này, thuộc từng khúc quanh, từng lối mòn, biết chỗ nào có xoài chín, chỗ nào có ổ chim sâu. Cậu có thói quen chạy ngang hết ngõ này sang ngõ khác, để lại sau lưng những vệt bụi bay mờ mờ trong nắng.

Sáng đầu tiên, Quân thấy xe ba gác chở đồ của nhà An dừng trước cửa, mấy chú thợ hì hục khiêng bàn ghế, tủ kệ. Cậu đánh rơi cả túi bi, đứng chống nạnh nhìn, trong đầu nhanh chóng vẽ ra trăm thứ trò có thể rủ một người bạn mới tham gia: “nếu bạn ấy là con trai, mình sẽ rủ đá bóng; còn nếu là con gái…”, Quân khựng lại. Cậu nghĩ đến đám bạn gái lớp dưới, những người luôn rủ nhau nhảy dây, chơi búp bê, lúc nào cũng nghiêm nghị như cô giáo. Cậu nhíu mày, lại cúi xuống nhặt bi, tự nhủ thôi kệ, bạn mới thì vẫn vui.

Nhưng khi thấy Hà An ngẩng lên, Quân bất ngờ. Ánh mắt cô bé không sợ sệt như cậu tưởng. Nó lấp lánh, vừa ngạc nhiên vừa háo hức. Mắt chạm mắt trong một khoảnh khắc, Quân vội quay đi, giả vờ chú ý vào chiếc diều đang treo trên mái nhà đối diện. Chiếc diều ấy là chiến lợi phẩm của cậu – một lần gió lớn, dây tuột, diều bay vào hàng dây điện, cậu leo lên mái nhà ông Bảy nhặt xuống, được cả xóm khen là “gan”. Từ đó, chiếc diều treo lên như một thứ huy chương không tên.

“Chào con,” mẹ An lên tiếng trước, giọng dịu. “Con ở đây hả?”

“Dạ,” Quân lễ phép. Cậu rụt rè thêm: “Con ở nhà kế bên. Con là Quân.”

“Chào Quân,” An lí nhí sau lưng mẹ. Rồi như sợ lời chào của mình không đủ lớn, cô bé ngẩng lên, nói lại lần nữa, rõ ràng hơn: “Chào Quân!”

Quân cười, cái cười nhanh như chớp. Cậu chỉ vào chiếc diều: “Chiều gió lên tớ cho cậu xem diều bay nhé.”

An nấp sau váy mẹ, ánh mắt lại sáng lên như lúc nãy.

Buổi chiều, nắng nghiêng qua mái, đổ thành những vệt dài trên mặt đường. Quân đã đợi sẵn ở đầu ngõ, tay ôm chiếc diều giấy mới dán. Cậu ngó về phía nhà hàng xóm: cánh cửa vẫn khép hờ. Cậu hắng giọng mấy lần, cuối cùng bạo dạn bước sang, gõ cộc cộc vào cánh cổng sắt.

Mẹ An ra mở, trên tay vẫn đang cầm chổi. “Quân đến chơi à?” Bà cười, gương mặt phúc hậu. “An đang sắp xếp sách vở. Con vào đi.”

Phòng khách nhà An thơm mùi gỗ mới và mùi giấy. Những chồng sách đã mở nắp thùng, một vài cuốn rơi ra, bìa màu xanh biển có hình cá heo. Trên bàn, một bình hoa cúc vàng vừa cắm vội, vài cánh hoa rơi xuống tấm khăn trắng.

An ngồi xổm bên cạnh thùng sách, mái tóc con gái mềm rủ xuống, mặt hơi ửng vì nóng. Thấy Quân bước vào, cô bé hơi ngạc nhiên rồi cười: “Bạn Quân.”

Quân giơ chiếc diều lên, tự nhiên như đã quen thân từ lâu. “Đi thả diều không?”

An nhìn mẹ. Mẹ gật, với điều kiện: “Không chạy ra bờ sông, nghe không. Chơi ở bãi đất sau đình làng thôi.”

“Dạ!” Hai đứa đồng thanh.

Bãi đất sau đình làng rộng và thoáng. Gió chiều thổi, rì rào qua những tán bàng. Quân hì hụi cột dây, kiểm tra đuôi diều, rồi đưa cho An giữ đầu diều: “Cậu đứng đây nhé. Tớ chạy một đoạn, khi tớ hô ‘thả’ thì thả ra.”

An gật, hai tay nâng chiếc diều như đang bưng một món đồ quý. Lần đầu chạm tay vào khung tre mảnh, cô bé thấy nó kêu khẽ “lắc rắc” và hơi run. Quân chạy, dép lê phát ra tiếng “chẹt chẹt” trên đất. “Thả!” – tiếng hô vang lên. An mở tay. Chiếc diều chao đảo một chút, rồi bắt gió, vươn lên. Dây căng. Quân quay lại, đưa dây cho An: “Cậu giữ thử đi.”

Cảm giác đầu tiên của An là bất ngờ: sợi dây mảnh mà căng như một sợi đàn, rung rung trong tay. Cô bé ngước nhìn, trời xanh, diều rực rỡ. “Nó kéo mình đi,” An nói nhỏ.

“Ừ. Cậu phải giữ chắc, nhưng đừng kéo quá. Gió mà biết cậu cưỡng, nó giận, nó giật đứt dây đấy,” Quân nói, giọng ra dáng hiểu biết. Cậu đứng cạnh, tay dắt dây, đôi mắt khép khép vì nắng. Tóc An phấp phới bay, chạm nhẹ vào tay cậu, khiến cậu ho khẽ một tiếng, như để che đi sự bối rối rất trẻ con.

Gió đổi chiều. Diều tròng trành. Quân phản xạ nhanh, nắm lấy tay An, cùng kéo dây ra một chút rồi thả cho kịp nhịp. An ngoái nhìn, thấy khuôn mặt Quân căng thẳng, trán lấm tấm mồ hôi. Cô bé bỗng yên tâm kỳ lạ, như thể chỉ cần cậu bạn này đứng cạnh, diều sẽ không bao giờ rơi.

“Đẹp quá,” An thì thầm.

“Ừ.” Quân đáp, nhưng mắt cậu chẳng nhìn diều nữa. Cậu nhìn sợi tóc con dính trên má An, muốn nói có cái gì kia kìa, nhưng lại thôi. Tự dưng, Quân thấy chiếc diều của mình hôm nay bay cao hơn mọi lần.

Chiều tắt dần. Hai đứa trẻ ngồi dưới gốc bàng, chia nhau túi me chua Quân mua ở quầy tạp hóa. Trên đầu, lá bàng chao nhẹ, thỉnh thoảng rơi “bộp” một quả non. An chép miệng: “Lúc sáng tớ sợ lắm. Nhà mới, chỗ mới, ai cũng lạ.”

“Có tớ rồi,” Quân nói như điều đó hiển nhiên. “Tớ biết hết đường ở đây. Mai tớ dẫn cậu ra bờ sông. Ở đó có chỗ nước cạn, có cá lòng tong. Với cả… ở bờ tre phía sau nhà ông Sáu có tổ chim. Nhưng tổ chim phải nhìn xa thôi, đừng lại gần, mẹ nó mổ đấy.”

An bật cười, lần đầu tiên kể từ khi dọn về, tiếng cười vang ra ngoài sân. “Tớ thích cá lòng tong.”

“Thích thì mai tớ làm cái vợt cho cậu. Dễ lắm. Lấy cán tre, buộc lưới vào, xuống nước bắt ‘vèo vèo’ là được đầy một lon.” Nói đến đây, Quân đứng dậy, diễn tả bằng tay rất say sưa. “Nhưng nhớ không được xuống chỗ nước xoáy. Chỗ đó nguy hiểm.”

An nhìn cậu, ánh mắt lấp lánh. “Sao cậu biết nhiều thế?”

“Vì tớ… ở đây lâu rồi.” Quân khoe. Rồi chợt nhớ điều gì, cậu nghiêm trang, nói nhỏ: “Nhưng mẹ cậu dặn không ra bờ sông.”

“Ừ.” An hơi tiu nghỉu.

Quân gãi đầu, nghĩ một lúc. “Thế thì mai tớ dẫn cậu đi hái trâm ở bờ mương đầu xóm. Trâm chín tím cả lưỡi. Ăn xong cười như ma.”

An phá lên: “Như ma là sao?”

“Là… tím thùi lùi. Cười lên là ai cũng sợ,” Quân nghiêm mặt, cố tỏ ra rùng rợn, song cuối cùng cũng bật cười theo An. Gió đẩy tiếng cười hai đứa trẻ bay qua bãi đất, qua cây bàng, qua mái đình rêu phong.

Tối hôm ấy, xóm nhỏ yên tĩnh. Tiếng côn trùng kêu rả rích ngoài vườn. Nhà hàng xóm mới thắp đèn vàng dịu. Mẹ An bày cơm, hai mẹ con ngồi đối diện nhau, ăn những món quen mà ở một nơi lạ. “Con thấy ổn không?” Mẹ gắp cho An miếng đậu phụ chiên giòn, hỏi bằng ánh mắt.

An gật, nhai kỹ, rồi bỗng mím môi: “Mẹ ơi, con có bạn mới.”

“Quân?”

An ngạc nhiên: “Mẹ biết?”

“Thằng bé chạy sang chào từ sáng. Mắt sáng, nói năng lễ phép,” mẹ cười. “Có bạn ở đây, con sẽ đỡ nhớ nhà cũ.”

An im lặng. Ở nơi cũ, cô bé có một gốc phượng hay ngồi đọc sách, có con mèo trắng già lười biếng, có cái ngõ quen với những vệt nắng cố định mỗi chiều. Nhưng ở nơi mới, có gió, có bãi đất, có chiếc diều và có Quân. Thế là cũng ổn, An nghĩ.

Ăn xong, An ra hiên. Ngoài kia, nhà Quân còn sáng đèn. Nghe tiếng còi dế, cô bé muốn gọi tên bạn, nhưng lại thôi. Trên bầu trời, sao lấm tấm. An nhớ đến chiếc diều ban chiều, và bỗng thấy bầu trời giống một tấm vải, có thể vươn tới bằng một sợi dây mảnh. Cô bé rút từ túi chiếc bút chì, mở cuốn sổ nhỏ có hình con cá heo, viết dòng đầu tiên của một cuốn nhật ký mới: “Hôm nay, mình thả diều. Diều bay rất cao. Có bạn Quân.”

Bên kia bức tường, Quân nằm trên giường tre, tay gối đầu, mắt nhìn lên mái ngói, thấy những mảng ánh trăng rơi lốm đốm. Cậu đang nghĩ về buổi chiều. Cậu nghĩ về sợi dây căng trong tay An, về tóc An bay chạm vào tay cậu, và về việc ngày mai sẽ buộc một chiếc vợt cỡ nhỏ để bắt cá lòng tong – dù có thể không được ra bờ sông. Nghĩ một lúc, cậu bật dậy, chạy ra hiên, lục trong đống tre vụn, chọn lấy một khúc thẳng, miệng lẩm bẩm: “Mai cho An xem bầy chuồn chuồn kim màu xanh… phải làm một cái lọ nữa…”

Mẹ Quân đi qua, thấy con trai hí húi, cười lắc đầu: “Mới có bạn mới mà đã bày đủ trò.”

Quân đỏ mặt: “Con… con chỉ… bạn ấy mới đến, chắc còn sợ.”

“Ừ,” mẹ khẽ xoa đầu. “Ở hiền gặp lành. Con dẫn bạn đi chơi, nhưng nhớ nghe lời người lớn. Đừng bơi ra xa, đừng leo trèo nguy hiểm.”

“Dạ.” Quân ngoan ngoãn. Rồi cậu ôm bó tre nhỏ, chạy vào nhà, lòng nhẹ như cánh chuồn.