Hôm đó khoảng mười giờ đêm. Tôi đang ngồi trong phòng khách, lười nhác lướt điện thoại, nghe văng vẳng tiếng ti vi từ phòng bố mẹ thì chuông điện thoại reo. Số gọi đến là của bên công an hình sự. Giọng nói ngắn gọn, dồn dập:
“Anh chuẩn bị đi nhé. Có xác nữ trôi trên sông, dân chài phát hiện. Chúng tôi cần pháp y qua khám nghiệm ngay trong đêm.”
Chẳng có nhiều thời gian để suy nghĩ. Tôi buông cái cốc nước còn chưa uống hết, vơ vội cái áo khoác và gọi hai thằng kỹ thuật viên mới vào nghề, bảo chúng nó xách vali dụng cụ. Cả ba đứa lập tức lên đường.
Thú thật, mấy cuộc gọi khẩn thế này vốn chẳng lạ với tôi nữa. Làm pháp y nghĩa là phải sẵn sàng rời giường bất cứ lúc nào, dù mưa hay gió, dù đang ăn dở bữa cơm hay vừa mới đặt lưng xuống. Nhưng với mấy cậu lính mới, mặt vẫn còn non choẹt, thì đây là lần đầu chúng nó phải đi đêm đi hôm. Tôi nhìn chúng nó lục tục khiêng cái vali kim loại to bằng nửa cái tủ con, điệu bộ vừa khổ sở vừa lo sợ mà thấy buồn cười.
Chiếc xe bán tải của trung tâm chở chúng tôi lao vào đêm. Bên ngoài cửa kính, phố xá thưa thớt ánh đèn, càng đi xa càng tối dần. Đêm tháng mười, gió sông mang hơi nước phả vào mặt lạnh buốt. Trong xe, không ai nói với ai câu nào. Tôi biết hai thằng nhỏ kia đang căng thẳng, trong đầu chắc tưởng tượng đủ thứ cảnh xác chết ma quái. Tôi cũng không phá vỡ sự im lặng. Với nghề này, tốt nhất là để người mới tự trải nghiệm, rồi thời gian sẽ dạy chúng nó phải cứng cáp thế nào.
Khoảng nửa tiếng sau, xe dừng ở bờ một con sông rộng. Đèn pin lấp loáng phía xa, nơi công an xã và vài người dân đang chờ. Tôi bước xuống, ngửi ngay thấy mùi tanh ngai ngái của bùn nước, lẫn trong gió có cái gì đó rất đặc trưng: mùi tử khí thoảng qua. Người ta bảo xác chết trôi thì thường dễ nhận ra từ xa – cái mùi ấy chẳng lẫn vào đâu được.
Có hai anh công an hình sự dẫn tôi vào hiện trường. Đường đi phải băng qua mấy bụi cây rậm rạp. Tôi vốn chẳng ưa gì sâu bọ, mà ở mấy chỗ lau sậy ven sông này, kiến lửa với sâu róm đầy rẫy. Tôi cho hai cậu kỹ thuật viên đi trước, giả vờ nhường chỗ nhưng thật ra là để chúng nó lãnh trọn trước, tôi theo sau cho chắc ăn. Đèn pin lia quét từng vệt sáng yếu ớt, tiếng dế kêu ran, thỉnh thoảng có tiếng cá quẫy đùng dưới nước khiến không khí càng rờn rợn.
Ra đến bờ sông, cảnh tượng hiện ra khiến cả hai thằng nhỏ nín thở. Một xác nữ đang mắc kẹt nơi bụi lục bình, nửa nổi nửa chìm. Mấy người dân chài đứng cách xa, mặt tái mét. Tôi bảo công an giữ nguyên hiện trường, không để ai lại gần. Công việc đầu tiên luôn là quan sát và ghi nhận.
Chúng tôi mang vali dụng cụ xuống, bật đèn chiếu sáng di động. Ánh sáng trắng quét lên khung cảnh làm mọi thứ lộ rõ. Người phụ nữ chừng hơn ba mươi tuổi, thân thể trương phình, da tái bợt vì ngâm nước lâu. Mái tóc dài bết lại, quấn vào nhánh cây. Quần áo xộc xệch, trên cổ có vết bầm tím mờ mờ.
Tôi hít sâu, đeo găng, ra hiệu cho kỹ thuật viên chuẩn bị ghi chép. Từng chi tiết trên tử thi phải được mô tả chính xác: màu da, tình trạng quần áo, vị trí tử thi, vật cản quanh đó. Tôi dùng thước đo khoảng cách từ bờ sông đến chỗ xác mắc, khoảng ba mét. Ghi nhận hướng dòng nước, độ chảy. Đây đều là những yếu tố giúp suy đoán nạn nhân trôi từ đâu tới, chết bao lâu rồi.
Trong lúc tôi cúi xuống kiểm tra, cậu kỹ thuật viên nhỏ tuổi hơn run run đưa đèn, thỉnh thoảng nuốt nước bọt. Tôi liếc nhìn, nhớ lại lần đầu tiên mình đi hiện trường cách đây mười mấy năm – cũng cùng cảm giác ấy: vừa kinh hãi, vừa tò mò, vừa có chút tự hào vì đang làm công việc đặc biệt.
Tôi bắt đầu lật nhẹ phần cánh tay nạn nhân, quan sát các vết hoại tử. Da đã tróc nhẹ, chứng tỏ tử thi ngâm nước ít nhất ba ngày. Có vết xây xát nơi khuỷu tay, vết bầm quanh cổ rõ hơn khi soi kỹ. Tôi ghi nhận: khả năng bị tác động ngoại lực trước khi xuống nước.
Mùi tử thi bốc lên nồng nặc, khiến cậu kỹ thuật viên đứng cạnh mặt tái mét, suýt nôn. Tôi đành gằn giọng: “Làm nghề này mà ói thì nghỉ đi. Chịu không nổi thì đứng xa, nhưng phải học cách quen dần.” Cậu ta cắn môi, gật đầu, cố kìm lại. Tôi biết, những cú sốc đầu tiên bao giờ cũng khó. Có người chịu được, gắn bó cả đời. Có người chỉ vài lần là bỏ nghề luôn.
Công an hỏi tôi: “Anh nghĩ đây là chết đuối hay án mạng?”
Tôi lắc đầu. “Còn quá sớm. Tôi mới chỉ quan sát ngoài. Phải giải phẫu tử thi mới xác định được chính xác. Nhưng nhìn sơ thì có dấu hiệu bất thường ở cổ.”
Chúng tôi chụp ảnh, lấy mẫu nước trong phổi, ghi lại toàn bộ hiện trường. Mọi thao tác đều phải cẩn thận, vì mỗi chi tiết nhỏ có thể quyết định việc tìm ra hung thủ. Trong ánh sáng lạnh lẽo của đèn pin, gương mặt nạn nhân vô hồn nhìn lên trời, khiến tôi bất giác rùng mình. Đằng sau mỗi xác chết đều là một câu chuyện, một cuộc đời bị cắt ngang, và nhiệm vụ của tôi là tìm lại sự thật cho họ.
Khi mọi việc tại hiện trường xong, xác được đưa về nhà xác trung tâm để sáng mai mổ khám. Tôi ngồi trên thùng xe chở tử thi, cảm nhận mùi tử khí phả quanh, mà trong lòng nặng trĩu. Ngoài kia, dòng sông vẫn chảy cuồn cuộn dưới ánh trăng mờ. Một sinh mạng đã rời bỏ thế gian, và từ giây phút này, tôi biết mình sẽ phải theo vụ này đến cùng…