Sáng hôm sau, trời vừa hửng, tôi đã có mặt tại phòng mổ của trung tâm pháp y. Trước mắt tôi, chiếc bọc nilon trắng đục nằm bất động trên bàn kim loại. Trong đó là nạn nhân mà tối qua chúng tôi vớt từ sông. Mùi hôi bốc lên ngay khi túi được mở, đặc quánh, chua nồng, lan khắp gian phòng. Với người ngoài, chỉ ngửi một hơi có thể lảo đảo, nhưng với tôi, mùi ấy đã trở thành một phần quen thuộc của nghề.
Hai cậu kỹ thuật viên phụ việc, vẻ mặt còn non nớt. Tôi dặn:
“Chuẩn bị ghi biên bản. Hôm nay các cậu sẽ được học một ca điển hình. Cố mà quan sát.”
Chúng gật đầu, ánh mắt vừa sợ hãi vừa tò mò.
Tôi lật mở túi nylon. Hiện ra là thân thể người phụ nữ đã trương phình, da dẻ bong tróc từng mảng. Quần áo vẫn còn, nhưng xộc xệch, vài chỗ rách. Tôi nhận ra ở phần cổ áo có dính ít bùn đất. Điều đó cho thấy khi xuống nước, nạn nhân có thể còn giãy giụa, bị cọ xát vào bờ.
Tôi bắt đầu bằng thủ tục quen thuộc: đo chiều cao, cân nặng, mô tả đặc điểm nhận dạng. Người này khoảng 1m58, cân nặng 50kg, tóc đen dài, móng tay còn nguyên, không sơn. Trên cổ có vết bầm tím, rộng khoảng ba phân, kéo dài theo vòng tròn.
“Đây là dấu hiệu quan trọng,” tôi nói lớn cho cả hai kỹ thuật viên nghe. “Nếu chết đuối thông thường, hiếm khi có vết bầm ở cổ. Các cậu phải nhớ: cổ bầm tím, có thể là dấu vết của siết cổ hoặc vật chẹn.”
Chúng gật đầu lia lịa, ghi chép cẩn thận.
Tôi tiếp tục cắt quần áo, để lộ phần thân. Lập tức, mùi tử khí pha mùi hôi thối bùng lên dữ dội. Một cậu bịt mũi, suýt quay đi. Tôi quắc mắt:
“Không được bỏ ra ngoài. Đây là bài học. Ai muốn làm nghề này thì phải đối diện với nó.”
Tôi cầm dao mổ, rạch đường chữ Y quen thuộc từ vai xuống ngực. Tiếng dao lướt qua da nghe lẹt xẹt, lớp thịt trương nước bật ra, nhầy nhụa. Cả căn phòng như đặc quánh lại. Tôi dặn kỹ thuật viên đưa khay hứng dịch. Nước hôi vàng đục chảy ra, tràn gần nửa khay. Đó là nước sông đã ngấm vào tử thi trong nhiều ngày.
Tôi mở lồng ngực. Điều đầu tiên là kiểm tra phổi. Cả hai bên phổi phồng to, chứa đầy bọt nước. Tôi nén thở, dùng dao cắt một phần mô. Bọt hồng li ti trào ra, chứng tỏ nạn nhân còn thở khi xuống nước – dấu hiệu chết đuối điển hình. Nhưng chưa dừng ở đó.
“Các cậu thấy chưa,” tôi nói, giọng bình thản. “Nạn nhân có dấu hiệu chết đuối. Nhưng còn vết bầm ở cổ. Có khả năng bị bóp cổ đến ngất, rồi ném xuống nước. Nếu vậy, đây không phải tai nạn.”
Một cậu rụt rè hỏi: “Nếu bị siết cổ, thì dấu vết rõ hơn chứ anh?”
Tôi gật: “Đúng. Nhưng nhớ rằng tử thi ngâm nước lâu, dấu vết sẽ mờ. Chúng ta phải xem kỹ phần mô mềm dưới da.”
Tôi dùng dao rạch quanh cổ, bóc từng lớp cơ. Quả nhiên, bên trong xuất huyết rõ rệt, các mạch máu bị dập. Đó là chứng cứ nạn nhân bị tác động mạnh vào cổ trước khi xuống nước. Tôi ghi chép: nguyên nhân tử vong có thể là ngạt do siết cổ, sau đó bị thả xuống sông.
Trong lúc tôi thao tác, trong đầu cứ vang lên một câu hỏi: Ai đã ra tay? Vì sao một người phụ nữ bình thường lại chết thảm như thế? Đằng sau thân xác vô hồn kia là một cuộc đời, có thể có chồng, có con, có cha mẹ đang đợi ở nhà. Cái chết của chị ta không thể chỉ là một con số vô danh trong sổ lưu trữ.
Khám nghiệm tiếp, tôi phát hiện dưới móng tay có ít mô vụn, khả năng là dấu vết khi chống cự. Tôi dặn lấy mẫu để giám định ADN. Ở mu bàn tay có vài vết xước nhỏ, chứng tỏ từng vùng vẫy. Tất cả được ghi lại chi tiết.
Khi công đoạn mổ kết thúc, xác được khâu lại gọn gàng, đặt trong ngăn lạnh. Tôi tháo găng, rửa tay thật lâu, nhưng mùi tử thi vẫn còn ám trong từng kẽ móng. Cả người nặng nề, như có đá đè trên ngực.
Trưa hôm đó, công an hình sự đến. Họ cần báo cáo sơ bộ để phục vụ điều tra. Tôi trình bày:
“Nạn nhân là nữ, khoảng hơn ba mươi tuổi. Tử vong do bị siết cổ dẫn đến ngạt. Sau đó xác bị ném xuống sông, ngâm khoảng ba ngày. Có dấu vết chống cự, lấy được mẫu dưới móng tay. Đề nghị các anh rà soát quanh khu vực, xem nạn nhân là ai, có mất tích báo cáo hay không.”
Một anh công an chau mày: “Tức là án mạng rồi.”
Tôi gật: “Khả năng rất cao. Các anh phải nhanh, vì mỗi ngày trôi qua, dấu vết hiện trường sẽ mất dần.”
Khi họ đi, tôi ngồi thụp xuống ghế, thở dài. Đôi lúc, tôi tự hỏi vì sao mình chọn con đường này. Làm pháp y nghĩa là sống cùng cái chết, ngày ngày đối diện những hình hài tan rữa, máu me, mùi tử khí. Nhưng rồi tôi lại nhớ: nếu không có người làm công việc này, thì bao nhiêu nạn nhân sẽ chết oan, bao nhiêu kẻ thủ ác sẽ nhởn nhơ ngoài kia?
Tôi rít một hơi thuốc, nhìn khói cuộn lên trong ánh nắng xiên qua cửa sổ. Trong đầu vẫn hiện lên gương mặt vô hồn của người phụ nữ kia. Có cái gì đó thôi thúc tôi: mình phải đi đến cùng, phải tìm ra sự thật.
Tối hôm đó, tôi về muộn. Căn phòng im ắng, chỉ còn mình tôi ngồi viết biên bản. Ngòi bút cứ miết trên trang giấy, từng dòng chữ khô khan nhưng chứa cả nỗi ám ảnh: “Nguyên nhân tử vong: ngạt do bị siết cổ. Xác chết được tìm thấy tại sông X, ngâm khoảng ba ngày…”
Đến khi đặt bút xuống, tôi mới ngả người ra ghế, nhắm mắt. Ngoài kia, đêm lại buông. Và tôi biết, đây mới chỉ là khởi đầu cho một vụ án dài. Từ các dữ liệu do Pháp y cung cấp các đồng chí Công An sẽ tiếp tục điều tra làm rõ và trả lại công bằng cho người đã mất.