Ambrose Vandel thôi không mô tả một cách thích thú việc ông bài trí cho một buổi vũ ba-lê sắp tới để trả lời câu hỏi đặt ra mà không cần phải nài nỉ nhiều.
- Sanderfield? Goeorge Sanderfield ư? Một lão già bẩn thỉu, lão lăn trên đống vàng nhưng đó là một tên dâm đãng. Đó là một đồng tiền giả! Quan hệ với một cô vũ nữ ư! Có có, thưa ông… Lão có quen biết với Katrina, Katrina Samoushenka. Chắc ông đã nhìn thấy cô ấy rồi chứ? Ôi! Thưa ông, một “Con Thiên Nga ở Tuoleta”, chắc chắn là ông đã xem vở biểu diễn đó! Tôi bài trí cho vở đó đấy. Và một vở khác, đó là “Con hươu trong rừng rậm”. Tôi không nhớ rõ là của Debussy hay là của Mannine. Cô ấy nhảy với Michael Novgin. Cả anh ta nữa, cũng rất là kỳ diệu phải không ông?- Cô ta là bạn thân của George Sanderfield chứ?- Phải. Cô ấy có thói quen đi nghỉ cuối tuần ở nông thôn. Ở đấy có những buổi đón tiếp tình cảm, đúng chứ?- Ông thân mến, liệu ông có thể giới thiệu tôi với cô Samoushenka không?- Nhưng cô ấy không ở đây nữa! Cô ấy bất chợt đi Paris hoặc ở nơi nào đó. Người ta nói rằng cô là một gián điệp Nga. Tôi thì tôi không tin! Nhưng nhiều người cứ hay nói những chuyện bịa đặt như vậy. Katrina thì bao giờ cũng thừa nhận mình là người Bạch Nga, cha cô là một hoàng tử hay quận công gì đó. Như thế lại càng tốt. Tôi nói với ông rằng nếu theo đúng như tinh thần của Bethsabée thì ông phải có phong cách của những người Xê-mích. Để giải thích, tôi…Và ông ta tiếp tục bài diễn thuyết của mình một cách đầy hứng thú.*Cuộc gặp gỡ với ngài George Sanderfield của Hercule Poirot được tiến hành theo kiểu cầu may.“Đồng tiền giả” như lời mô tả của Ambrose Vandel hình như đang khó ở. Ngài George là người béo và thấp. Tóc đen và cứng. Gáy có một ụ mỡ.- Vâng, thưa ông Poirot, liệu tôi có thể giúp ông được việc gì đây? – Ông ta hỏi – Chúng ta… chúng ta hình như chưa gặp nhau lần nào. Tôi có nhầm không nhỉ?- Chưa, chưa gặp.- Thế thì có việc gì vậy? Tôi tò mò muốn biết, xin thú nhận là như thế…- Ồ! Rất đơn giản… tôi muốn có một tin tức nhỏ.- A! Ông muốn biết một nguồn vốn ư? – Chủ đầu tư nói bằng giọng khó chịu – Tôi không biết là ông thích công việc kinh doanh.- Đây không phải là vấn đề kinh doanh mà là chuyện về một người đàn bà.- A! Một phụ nữ – Ngài George thở phào, ngả lưng vào thành ghế.- Ông có biết cô Katrina Samoushenka đúng không?Sanderfield cười.- Vâng, có biết. Một con người thú vị. Nhưng đáng tiếc là cô ấy đã rời khỏi Londres rồi.- Tại sao cô ta lại bỏ đi?- Ông thân mến, cái đó thì tôi không biết. Hình như có điều qua tiếng lại với nhà hát nơi cô làm việc. Cô ấy thường bị kích động, ông hiểu không. Một phụ nữ Nga chính cống. Rât tiếc là tôi không thể giúp gì cho ông. Tôi không biết cô ấy hiện ở đâu. Tôi không còn quan hệ gì với cô ấy.Nói xong ông ta đứng lên. Theo ông cuộc gặp này đã kéo khá dài rồi.- Tôi không tìm cô Samoushenka – Poirot vẫn ngồi yên nói.- Nhưng vì sao…?- Không, đây là vấn đề người hầu phòng của cô ta.- Cô hầu phòng của cô ấy ư – Sanderfield ngạc nhiên hỏi lại.- Chắc ông còn nhớ cô hầu phòng ấy?Sanderfield một lần nữa tỏ ra rất ngạc nhiên.- Trời ơi! Chuyện gì vậy? – Ông ta trả lời mà không mấy tin tưởng – Chắc chắn là như thế, tôi biết cô ấy có một… một cô hầu không tốt, hình như thế. Vô ý và chuyên lục lọi mọi nơi. Ở địa vị ông, tôi sẽ không tin vào một lời nào của cô ta. Cô ta là loại người đẻ ra là nói dối rồi.- Nhưng ông còn nhớ cô hầu ấy chứ? – Poirot hỏi.- Chỉ nhớ mang máng thôi – Sanderfield nói chữa lại – Cũng không nhớ cả tên cô ta nữa. Xem nào… Marie, một cái gì giống như thế… Không, đáng tiếc, tôi không nhớ ra.- Nhà hát Thespis đã cho tôi biết tên cô hầu ấy là Marie Hellin… và địa chỉ nữa. Nhưng tôi hỏi về cô hầu làm việc với cô Samoushenka trước Marie Hellin tên là Nita Valetta kia.- Tôi cũng không nhớ cả cô này nữa. Người tôi nhớ hơn cả là cô Marie ấy. Một cô gái ngăm đen, mắt gian giảo.- Cô hầu tôi hỏi là cô đã ở nhà ông tại Grasslawn tháng sáu vừa rồi kia.- Thôi, tất cả những gì tôi có thể nói là tôi không nhớ gì cả. Tôi cho rằng vào thời kỳ ông nói thì cô Katrina không có người hầu nào cả. Ông nhầm rồi.Hercule Poirot lắc đầu. Anh không nhầm mà anh tin chắc.*Marie Hellin nhìn trộm Hercule Poirot rồi đưa cặp mắt ti hí nhưng thông minh về phía khác.- Thưa ông, tôi nhớ rất rõ. Cô ta bằng giọng vô tư nói – Bà samoushenka cho tôi nghỉ việc vào cuối tháng sáu. Cô hầu phòng sau đó cũng chỉ làm việc trong thời gian rất ngắn.- Cô có biết tại sao cô gái đó phải bỏ đi không?- Không, có thể là cô ấy ốm. Bà chủ không nói gì cả.- Bà chủ cô là người dễ chịu chứ?Cô gái nhún vai.- Tính nết bà ấy rất kỳ cục. Lúc cười, lúc khóc. Đôi khi quá thất vọng thì bà ấy không nói gì, không ăn uống gì. Có lúc thì vui sướng quá đáng. Các vũ nữ đều như vậy cả. Đây là vấn đề điều độ.- Còn ngài George thì thế nào?Cô gái hoạt bát hẳn lên và cặp mắt của cô đầy ác cảm.- A! Ngài George ư? Hẳn là ông đã nói chuyện với ông ta chứ? Chỉ được vài lời xin lỗi thôi phải không! A! Về ông này thì tôi có thể nói được! Đây, khi…- Không, không, vô ích – Poirot ngắt lời.Cô ta nhìn anh với đôi mắt trợn tròn, miếng há hốc đầy giận dữ và thất vọng.*- Tôi tự nhủ là ông biết mọi chuyện, ông Alexis Pavlovitch ạ – Hercule Poirot thì thào với giọng nịnh khéo.Anh nghĩ đến công việc thứ ba mà Hercule đã làm với sự chuyển dịch chỗ ở nhiều lần mà anh không thể tưởng tượng nổi. Sự biệt tăm của cô hầu phòng là vấn đề khó khăn nhất. mọi điểm theo dõi đều đứt quãng không thể tiếp nói được.Điểm cuối cùng, tối nay, ở Paris, là khách sạn Au Samovar, một khách sạn mà chủ nhân là bá tước Alexis Pavlovitch thường khoe khoang là biết tường tận cuộc đời của các nghệ sĩ.Thoạt tiên ông ta gật đầu thỏa mãn:- Vâng, ông thân mến, đúng thế, tôi biết. A! Cô Samoushenka bé nhỏ ấy, cô vũ nữ tài ba ấy, người mà ông muốn biết, là cô ấy đã đi đâu ư? Thật là kỳ diệu! – Ông ta hạ thấp những ngón tay xuống – Đúng là một sự lãng quên! Đã xa rồi cái thời cô ấy là vũ nữ ba-lê… rồi bất chợt cô ra đi… đến nơi tận cùng của trái đất… và lập tức… A! Phải! Ngay lập tức người ta quên cô.- Cô ta hiện ở đâu?- Ở Vagray-les-Alpes bên Thụy Sĩ. Nơi nghỉ ngơi của những người bị ho làm cơ thể suy kiệt. Có thể là cô ấy sắp chết. Ôi, đúng như thế! Cô là định mệnh của tự nhiên. Chắc chắn là cô ấy sắp chết.- Liệu ông có nhớ một cô trong số người hầu phòng của bà vũ nữ này không? Một cô tên là Nita Valetta ấy?- Valetta? Valetta? Tôi nhớ là có thấy một cô hầu phòng bên cạnh Katrina trên sân ga. Một cô gái ở vùng Pisa nước Ý, có phải không. Phải, bây giờ thì tôi nhớ rõ, cô ấy là người Ý, từ vùng Pise.- Nếu như vậy thì tôi phải tới Pise – Hercule Poirot càu nhàu.*Trong nghĩa trang Campo Santo ở Pise, Hercule Poirot đang ngắm nhìn một ngôi mộ.Thế là cuộc điều tra của anh đã kết thúc… tại đây bên cạnh một nấm đất, dưới đó một sinh vật xinh tươi, từng làm rung động trái tim và trí tưởng tượng của một chàng thợ máy bình thường người Anh, đang nghỉ ngơi.Đây có phải là một kết luận tốt nhất cho mối tình vừa lạ lùng vừa bất chợt này không. Bây giờ thì cô gái sống mãi trong ký ức của chàng trai, người chỉ được sống bên cô trong ít giờ ngắn ngủi trong một đêm hè. Cái đó tránh được mọi sự khác biệt về quốc tịch, và khoảng cách khi tỉnh mộng.Hercule Poirot cúi đầu buồn bã. Anh nhớ lại câu chuyện giữa anh với gia đình Valetta. Người mẹ dáng vẻ nông dân, người cha ngập trong đau thương, người em da ngăm đen, môi khô cứng.- Cái đó diễn ra nhanh quá, thưa ngài, nhanh quá. Đã nhiều năm cháu nó đau đớn… bác sĩ không cho chúng tôi lựa chọn… ông ấy nói phải mổ ngay ruột thừa. Ông ấy đưa nó đi bệnh viện và nó chết trước khi tỉnh lại.Bà mẹ nức nở.- Bianca rất thông minh – Bà thì thào – Thật là khủng khiếp khi nó chết trẻ như thế…- Cô ta chết trẻ – Poirot nhắc lại một mình.Đó là lời anh phải mang về cho chàng trai, người đã nhờ anh giúp đỡ với một sự tin cậy như vậy.Cô ta sinh ra không phải để cho anh, anh bạn. Cô đã chết trẻ.Cuộc điều tra của anh đã xong. Ngọn tháp Penchée cắt dọc bầu trời, những bông hoa đầu xuân nhô lên những nụ xanh nhạt hứa hẹn một cuộc sống tươi vui sắp tới.Có phải là gió xuân đã làm cho anh có một tinh thần chống lại cái bản kết luận cuối cùng này không? Hay là do một cái gì đó? Một bóng ma của kỷ niệm… một tiếng… một lời nói? Tất cả những cái đó không thể kết thúc một cách rõ ràng với một sự chính xác cao chăng?Nhà thám tử thở dài. Anh không thể để lại một nghi vấn nào. Và như thế anh còn phải tiếp tục cuộc hành trình để tới Vagray-les-Alpes.Phải, anh nghĩ, đây chính là nơi tận cùng của trái đất. Lớp tuyết dày, những ngôi nhà nhỏ ở rải rác; trong mỗi nhà có một con người bất động đang đấu tranh lại cái chết tới một cách may rủi.*Khi nhìn thấy Katrina Samoushenka, má lõm, mặt đỏ bừng trong cơn sốt, đôi tay gày gò đặt trên tấm chăn đắp, lập tức anh nhớ lại. Không nhớ tên cô nhưng anh đã nhìn cô nhảy. Anh phát khùng, ngây ngất vì cái nghệ thuật cao thượng ấy đã bị lãng quên.Anh đã thấy Michael Novgin, người thợ săn quay cuồng trong khu rừng huyền ảo sinh ra từ tưởng tượng của Ambrose Vandel. Anh đã thấy con hươu cái xinh đẹp mãi mãi thèm muốn, mãi mãi bị săn đuổi… Một sinh vật hiền lành, xinh tươi, có những chiếc sừng nhỏ trên đầu và chân cứng như đồng đang phóng nhanh. Và sau phát đạn, ngã xuống lần cuối, vết thương… và Michael hoảng hốt, xác con hươu cái trên tay.Katrina Samoushenka nhìn nhà thám tử với vẻ ngạc nhiên:- Tôi chưa từng gặp ông, có phải không? Ông muốn gì ở tôi?Hercule Poirot cúi đầu.- Thưa bà, trước hết tôi muốn cảm ơn bà về buổi chiều đẹp như thế này…Cô cười lơ đãng.- … Nhưng tôi tới đây vì công việc. Tôi đã đi tìm một trong số những người hầu gái của bà… Cô ta tên là Nita.- Nita ư?Cô nhìn anh, mắt mở to.- … Bà biết những gì về Nita?- Tôi sẽ nói cho ông biết sau.Và rồi anh kể lại câu chuyện xe hơi của anh bị hỏng dọc đường, anh mô tả Ted Williamson, tình yêu và nỗi âu lo của anh ta. Cô gái chăm chú nghe.- Thật là cảm động – Cô ta nói sau khi anh ngừng lời.- Vâng, rất cảm động. Đúng như vậy – Hercule Poirot xác nhận – như là câu chuyện về Arcadie phải không? Thưa bà, bà có thể nói, về cô gái này?Katrina Samoushenka thở dài.- Tôi đã có một cô hầu phòng… tên là Juanita. Cô ấy rất xinh, vâng… vui vẻ, có trái tim nồng hậu. Cái gì đã xảy ra với những người mà Thượng đế hằng che chở. Cô ấy đã chết trẻ.Poirot đã nghe nói về chuyện này và bây giờ anh gạn hỏi.- Cô ta đã chết ư?- Vâng.Hercule Poirot yên lặng trong một phút đồng hồ. Sau đó anh hỏi tiếp:- Có một điều mà tôi không rõ lắm. Tôi đã hỏi ngài George Sanderfield về cô hầu phòng của bà nhưng ông tỏ vẻ lạ lùng. Tại sao?Có một sự phật ý lướt trên mặt của người vũ nữ.- Ông ấy tưởng ông hỏi về Marie… cô gái tôi thuê sau khi Juanita thôi việc. Marie thường tìm mọi cách vòi tiền về một việc gì đó liên quan tới ông ấy, hình như thế. Đó là một cô gái xấu xí… vô ý tứ, đọc trộm thư và lục lọi các ngăn kéo.- A! Cái đó đã giải thích tất cả – Anh lẩm bẩm – Họ của Juanita là Valetta và cô ta đã chết trong khi mổ ruột thừa ở Pise. Đúng như vậy chứ?Anh nhận ra một sự ngập ngừng trước khi gật đầu của người vũ nữ.- Vâng, đúng.- Nhưng tại sao? – Poirot hỏi tiếp – Cha mẹ của cô ta lại gọi cô là Bianca chứ không gọi là Juanita?- Bianca hay Juanita… thì có gì là quan trọng? Chắc chắn cô ta nhận thấy gọi là Juanita thì lãng mạn hơn tên thật của mình.- Đó là cách giải thích của bà. Còn tôi, tôi có cách giải thích khác kia.- Cách giải thích ấy như thế nào?Poirot cúi thấp đầu về phía trước.- Cô gái mà Ted Williamson gặp gỡ có bộ tóc vàng mà anh ta mô tả nó giống như đôi cánh vàng.Anh đưa tay ra vuốt ve mớ tóc vàng của Katrina…- … Cánh vàng hay sừng vàng? Thiên thần hay quỉ dữ? Đó là tùy theo mỗi người. Ít ra đây không phải là sừng vàng của con hươu cái bị thương chứ?- Con hươu cái bị thương… - Katrina thất vọng lẩm bẩm.- Sự mô tả của Ted Williamson làm tôi suy nghĩ nhiều… nó thể hiện một kỷ niệm không rõ ràng, không thể nắm bắt được… Và cái kỳ niệm ấy, đó là cô đã chạy trốn vào rừng với những chiếc chân nảy lửa. Liệu tôi có nên nói rõ suy nghĩ của mình không, thưa cô? Trong tuần lễ cô không có người hầu. Bianca Valetta đã trở về Ý, cô chưa mượn được người thay thế, cô phải tự thu xếp trong khi ở Grasslawn. Thời kỳ ấy cô đã thấy có những triệu chứng của bệnh tật và cô phải ở trong nhà khi những người khác đi du ngoạn. Có tiếng chuông gọi cửa và cô ra mở… Liệu tôi có phải nói rằng cô đã trông thấy ai không? Cô đã thấy xuất hiện một chàng trai đơn giản như một đứa trẻ và đẹp như một thiên thần! Với anh, cô đã tạo ra một cái tên, không phải là Juanita mà là Nita, và… trong nhiều giờ liền cô đã cùng chàng trai đi dạo ở Arcadie…Một sự yên lặng kéo dài. Sau đó Katrina trả lời rất khẽ và mơ hồ:- Ít nhất thì có một điều mà tôi đã nói thật với ông. Tôi đã nói cái kết luận thực sự của câu chuyện. Đó là Nita chết trẻ.- A! Không – Hercule Poirot thay đổi vẻ mặt rất nhanh. Anh đấm tay xuống bàn – Cái đó tuyệt đối vô ích! Cô không cần phải chết! Có có thể chiến đấu để sống lâu như những người khác.Cô ta lắc đầu không mấy tin tưởng:- Cuộc sống còn có ý nghĩa gì với tôi?- Không phải cuộc sống sân khấu, rõ ràng là như vậy. Nhưng cô hãy nghĩ tới một cuộc sống khác. Thật thà nói cho tôi biết, cô gái, ông thân sinh ra cô có đúng là một hoàng tử hoặc một đại quận công hoặc một đại tướng không?Bất chợt cô ta cười.- Cha tôi làm nghề lái xe tải ở Léningrad.- Thật là tốt! Thế thì tại sao cô không thể trở thành vợ của một người thợ máy trong một xưởng sửa chữa ô tô nông thôn kia chứ? Sẽ có một đàn con đẹp như thiên thần và có thể chúng cũng sẽ nhảy giỏi như cô đã từng nhảy nữa kia chứ?Katrina nín thở.- Nhưng đó là một ý nghĩa khó mà tin được.- Không có một trở ngại nào cả – Hercule Poirot tự khẳng định – Tôi tin chắc nó sẽ trở thành hiện thực. Hết