Hercule Poirot nhìn người phụ nữ tới thăm một cách chăm chú. Mặt hơi xanh xao, cô ta có chiếc cằm bướng bỉnh, mắt màu xám, tóc đen, đôi chỗ có màu xanh nước biển.Anh nhận thấy bộ quần áo bằng tuýt cắt rất khéo nhưng đã hơi cũ, chiếc túi xách đã biến dạng và sự kiêu ngạo không tự giác vẫn lộ ra cho dù cô gái đang rất bồn chồn.“Phải, Poirot nghĩ, đây là một gia đình danh tiếng nhưng nghèo! Chắc hẳn đã có một chuyện gì khác thường đã xảy ra với họ nên cô ta phải tới đây”.- Tôi… Tôi không hiểu là ông có sẵn sàng giúp tôi không, thưa ông – Diana Maberly nói bằng giọng hơi run run - Hoàn cảnh thật là… đặc biệt.- Cô kể cho tôi nghe xem nào.- Tôi đến gặp ông vì tôi không biết phải giải quyết ra sao nữa! Tôi cũng đã tự hỏi là liệu có cách nào không!- Và cô muốn tôi là người quyết định ư?Cô gái đỏ mặt.- Người mà tôi đã hơn một năm nay là vợ chưa cưới vừa đột nhiên hủy bỏ hôn ước – Cô nói rất nhanh.Cô ta nhìn nhà thám tử với vẻ thách đố.- Hẳn ông đã thấy tôi đang mất thăng bằng, đúng không?Hercule Poirot chậm chạp lắc đầu.- Ngược lại, thưa cô. Cô là người rất thông minh, tôi không nghi ngờ gì cả. Nghề nghiệp của tôi không phải là hòa giải những chuyện cãi vã của những người đang yêu nhau, tôi tin là như vậy. Việc từ hôn này thật khác thường. Đúng như vậy không?Cô gái gật đầu.- Anh Hugh đã cho rằng mình mắc chứng điên – Cô ta nói một cách rõ ràng, cụ thể – Và anh ấy cho rằng người điên thì không có quyền kết hôn.Hercule Poirot nhướn lông mày.- Và cô cũng nghĩ như vậy ư?- Tôi không biết… nhưng thế nào là điên? Ai cũng điên đôi chút chứ?- Vâng, người ta nói như vậy – Poirot nói mà không thỏa hiệp.- Người ta có thể nhốt ông lại khi ông cho vỏ trứng vào nồi nước sôi… hoặc một con ngựa, hoặc…- Và người chồng chưa cưới của cô đã đến giai đoạn ấy chưa?- Anh Hugh hoàn toàn mạnh khỏe như tôi biết. Chắc chắn là vẫn thăng bằng…- Vậy tại sao anh ta lại cho rằng mình điên?... Trong gia đình có ai mắc chứng tâm thần không?Diana buộc phải thừa nhận:- Người ông nội anh ấy, tôi biết như vậy và có thể là một bà cô nữa tinh thần không minh mẫn lắm. Nhưng mỗi gia đình thường có một người khác thường như vậy! Quá thông minh hoặc kém thông minh, hoặc…Cặp mắt cô gái như đang cầu cứu.- Tôi thấy làm tiếc, thưa cô – Poirot nói bằng giọng chân thành.Cô ta vụt đứng lên.- Nhưng tôi không muốn ông lấy làm tiếc! Tôi muốn ông làm một việc gì đó.- Việc gì?- Tôi không biết… nhưng ở đây có một cái gì không thể hiểu nổi.- Thưa cô, xin cô cho biết về người chồng chưa cưới của cô, được không?Diana nói nhanh:- Anh ấy là Hugh Chandler. Hai mươi bốn tuổi. Cha anh là đô đốc hải quân Charles Chandler. Họ sống trong trang viên Lyde Manor của dòng họ Chandler từ thời Elisabeth. Hugh là con một. Theo truyền thống của gia đình, Hugh làm việc trong ngành hàng hải. Cha anh không muốn anh làm một nghề nào khác và… chính ông lại là người buộc con trai phải xuất ngũ!- Từ bao giờ?- Đã gần một năm- Hugh Chandler có thích làm thủy thủ không?- Rất thích.- Có bê bối gì xảy ra không?- Đối với Hugh ư? Không. Anh ấy tiến bộ nhanh trong nghề nghiệp. Anh ấy… chỉ không hiểu bố mình thôi.- Lý do của ông đô đốc hải quân Chandler nêu ra là gì?- Không có lý do nào cả. Đúng thế… Ông ta nói người con trai phải quản lý mọi việc trong nhà… nhưng đây không phải là lý do. Cả ông George Frobisher cũng thấy như vậy.- George Frobisher là ai?- Đại tá George Frobisher. Một người bạn từ thời thơ ấu của đô đốc hải quân Chandler, và là người cha đỡ đầu của Hugh. Ông đại tá thường ngày vẫn qua lại Lyde Manor.- Ông Frobisher nghĩ thế nào về việc ông bạn mình buộc con trai phải xuất ngũ?- Ông ấy cũng rất ngạc nhiên. Ông ấy cũng không hiểu. Nói cho đúng ra không ai hiểu cả.- Hugh Chandler cũng vậy ư?Diana không trả lời ngay. Poirot hỏi thêm:- Chắc hẳn lúc ấy anh ta cũng không hiểu tại sao, anh ta cũng ngạc nhiên. Nhưng bây giờ thì sao?- Cách đây một tuần… anh ấy nói cha mình có lý…đây là việc duy nhất phải làm…- Cô có hỏi tại sao không?- Tôi có hỏi. Nhưng anh ấy không muốn trả lời.Hercule Poirot suy nghĩ một lát.- Những tháng gần đây trong làng có chuyện gì xảy ra không? Có chuyện gì làm mọi người ngạc nhiên, sau đó nói truyền tai nhau không?- Tôi không hiểu ông định nói gì! – Cô gái hỏi vặn lại.- Tốt hơn cả là cô nên trả lời – Poirot nói một cách nhẹ nhàng nhưng rất quả quyết.- Không có chuyện gì cả… không như ông nghĩ đâu!- Tại sao?- Ông thật là quá quắt! Ở nông thôn thì ngày nào chẳng có chuyện… những chuyện trả thù… hoặc những chuyện ngu ngốc.- Có những chuyện gì?- Người ta đã làm náo động lên vì mấy con cừu – Cô gái buộc lòng phải nói – Chúng bị cắt cổ. Ô! Thật là kinh sợ! Nhất là ở cùng một trang trại; chủ trại là một người rất bướng bỉnh. Cảnh sát cho rằng đây là kết quả của một vụ thù oán.- Người ta có bắt được thủ phạm không?- Không… Nhưng nếu ông nghĩ… - Cô ta nói với vẻ bực dọc.Poirot giơ một cánh tay.- Cô không hiểu tôi đang nghĩ gì đâu. Cô nói xem, người chồng chưa cưới của cô có đi khám bác sĩ không?- Không.- Đơn giản thế ư?- Anh ấy không muốn… Anh ấy không ưa các bác sĩ.- Còn ông bố?- Với người cha thì đây chỉ là những ông lang vườn.- Ông đô đốc hải quân Chandler thì sao? Ông ta vẫn mạnh khỏe và hạnh phúc chứ?- Ông ấy đã già đi rất nhanh…- Từ năm ngoái ư?- Vâng. Bây giờ ông ấy chỉ còn là cái bóng của mình ngày xưa thôi.- Lúc đầu ông ta tán thành chuyện cầu hôn, đúng không?- Vâng. Trang trại của cha mẹ tôi ở ngay bên trang trại của ông ấy. Có từ ba đời nay. Ông ấy rất vui mừng khi thấy chúng tôi gắn bó với nhau, Hugh và tôi.- Còn bây giờ thì sao? Ý kiến của ông ta đối với vụ từ hôn này ra sao?- Tôi đã gặp ông Chandler vào hôm qua – Cô gái nói với giọng run run – Mặt ông ấy tái nhợt. Hai tay ông nắm lấy tay tôi. “Thật là nghiệt ngã đối với cháu, cháu gái, ông ấy nói với tôi, nhưng Hugh có lý… nó đã làm việc duy nhất phải làm”.- Và hôm nay cô đến gặp tôi ư?- Vâng. Ông có thể giúp tôi được gì không?- Tôi không biết. Nhưng trước hết tôi phải tới tận nơi để nắm tình hình đã.*Diana đã gọi điện thoại mời ba vị khách tới nhà mình để dùng trà. Mọi người đang ngồi ở tiền sảnh.Hugh Chandler đã gây một ấn tượng mạnh với Hercule Poirot. Cao lớn, cân đối, ngực và vai nở nang và một mái tóc dày. Anh ta rắn rỏi và thở mạnh.Ông đô đốc, tóc bạc trắng, có phần già trước tuổi, lưng còng như đang mang một gánh nặng, mắt thâm quầng và có vẻ ủ ê. Bạn ông, ông đại tá George Frobisher thì ngược lại. Nhỏ nhắn, gầy khô, tóc hung, hai bên thái dương đã có những sợi bạc, ông luôn luôn hoạt động như một con cáo. Ông này có thói quen hay chau đôi lông mày trên cặp mắt sắc sảo, đầu cúi thấp để nhìn rõ mặt người đang tiếp chuyện.- Người mẫu, đúng không? – Ông đô đốc nói khi nhận ra Poirot đang chăm chú nhìn chàng trai.Hercule Poirot khẽ gật đầu. Anh ngồi ngay bên ông đại tá. Ba người kia ngồi đầu bàn đối diện đang chuyện trò có phần nào gượng gạo.- Phải, anh ta rất đẹp trai – Người thám tử trả lời – Một con bò mộng… một con bò mộng thực sự.- Anh chàng đúng khuôn mẫu, phải không?Ông Frobisher cất tiếng hỏi anh rồi nói tiếp:- Tôi biết ông là ai rồi.- Nhưng đây không phải là điều bí mật! – Poirot giơ tay trả lời như muốn nói mình không đi một cách bí mật đâu.- Cô gái đã cho ông biết về vụ này chưa?- Vụ nào?- Về vấn đề của anh Hugh… phải, tôi thấy hình như ông đã biết tất cả. Nhưng tôi tự hỏi tại sao cô ta lại đến tìm ông… tôi không nghĩ đây lại là lĩnh vực công việc của ông… hãy nghe tôi, đây là công việc của ngành y tế.- Tôi quan tâm đến tất cả mọi việc… ông sẽ còn ngạc nhiên nữa.- Tôi không biết Diana mong đợi gì ở ông.- Cô Maberly là người có tính chiến đấu cao.- A! Là như vậy, đúng thế – Ông đại tá xác nhận một cách nồng nhiệt - Đây là một cô gái can đảm. Cô ta không bao giờ chịu bỏ cuộc. Nhưng, lúc này có những cái không thể chiến đấu được…Ông ta có vẻ mệt mỏi và già đi.Poirot hạ thấp giọng.- Tôi có thể biết trong gia đình đã có người nào đã mắc… chứng điên không?- Phải, lúc này, lúc khác – Ông Frobisher nói nhỏ – Cách đây hai, ba thế hệ. Người cuối cùng là ông nội của Hugh.Poirot nhìn sang đầu bàn bên kia. Diana đang cười nói với Hugh. Người ngoài thì cho là không một ai trong hai người đang có những buồn phiền.- Điên như thế nào? – Poirot hỏi khẽ.- Ông già ngày càng trở nên bạo ngược. Ba mươi năm trước ông cụ vẫn bình thường. Sau đó có những hành động lạ lùng. Những người xung quanh bắt đầu xầm xì. Cuối cùng thì… ông cụ điên rồ quá mức, ông cụ khốn khổ. Điên rồ tới mức giết người! Người nhà phải giam ông cụ lại.Ông ta ngừng lời một thoáng.- … Ông cụ sống rất lâu, tôi cho là như vậy… Hugh rất sợ ông nội, đúng thế. Do đó tại sao ông cụ không đi gặp thày thuốc. Ông cụ tự giam mình trong nhiều năm. Tôi không chê trách gì ông cụ, nếu là tôi, tôi cũng sẽ làm như vậy.- Thế còn ông đô đốc, ông ta nghĩ sao?- Ông ấy hoàn toàn suy sụp.- Ông ta có yêu thương con trai mình không?- Ông ấy chỉ sống vì con trai. Ông hãy hiểu cho, vợ ông đã bị chết đuối khi Hugh mới mười tuổi. Từ đấy ông đô đốc hết lòng vì con.- Ông ta có yêu vợ không?- Ông ấy yêu vợ tha thiết. Mọi người đều tôn thờ bà ta. Đó là một trong những người phụ nữ làm say lòng người mà tôi đã biết. Ông có muốn xem tranh vẽ bà ta không?- Vâng, tôi rất hài lòng.Frobisher đẩy chiếc ghế.- Ông Charles Chandler, tôi sẽ cho ông Poirot xem một vài đồ vật – Ông đại tá nói to – Đây là một người am hiểu.Ông đô đốc giơ tay, trong một cử chỉ mơ hồ. Poirot đi theo Frobisher. Một lát sau, bộ mặt vui vẻ Diana không còn nữa và cô tỏ ra bồn chồn. Hugh cũng vậy, anh ta bối rối trước con người nhỏ bé có bộ ria đen kia.Trong nhà tối om. Một lát sau Poirot mới nhìn thấy mọi đồ vật. Anh thấy trong nhà có nhiều thứ rất đẹp.Ông đại tá Frobisher đưa anh tới chỗ treo các bức họa. Chân dung những người trong gia đình Chandler đã qua đời hoặc mất tích đều được trưng bày tất cả trên tường bằng thạch cao. Nam giới với những bộ mặt vui vẻ hoặc nghiêm nghị, trong những bộ triều phục hoặc sĩ quan hải quân. Phụ nữ vận đồ xa-tanh và đeo những chuỗi ngọc.Ông Frobisher dừng lại trước một bức họa ở một góc tường.- Đây là tác phẩm của nhà danh họa Open – Ông nói bằng giọng cộc cằn.Nhà nghệ sĩ thể hiện một phụ nữ cao lớn, tay dắt một con chó săn, bà ta có mớ tóc màu nâu đỏ và vẻ người tràn đầy sức sống.- Con trai bà ta thì không vẽ ở đây, đúng không? – Ông Frobisher nhận xét.- Về một ý nghĩa nào đó thì đúng.- Thật vậy, anh ta không thừa hưởng được sự tế nhị và tính nữ giới của mẹ. Đấy là một phiên bản nam giới… nhưng điều cơ bản…Ông ta ngừng lời.- Khi tôi nghĩ đến việc anh ta nhận ở dòng họ Chandler một cái gì thuộc về quá khứ… - Ông ta nói tiếp sau đó một vài giây.Hercule Poirot rời mắt khỏi bức vẽ để nhìn người cùng đi. George Frobisher vẫn nhìn chằm chằm vào chân dung người phụ nữ.Hai người đàn ông đều buông tiếng thở dài.- Ông biết rõ bà ta chứ? – Nhà thám tử hỏi bằng giọng nhẹ nhàng.- Chúng tôi cùng lớn lên ở đây. Khi tôi sang Ấn Độ thì bà ấy mới có mười sáu tuổi… Khi tôi trở về… bà ấy đã lấy ông Charles Chandler.- Ông cũng biết rõ ông ấy chứ, cả ông ấy nữa?- Charles là một trong những người bạn thời thơ ấu của tôi… người bạn tốt… ông ấy bao giờ cũng vậy.- Ông vẫn thường gặp họ sau khi họ kết hôn chứ?- Mỗi kỳ nghỉ phép tôi đều tới đây. Charles và Caroline vẫn giành sẵn cho tôi một phòng riêng.Ông Frobisher ưỡn ngực và hếch cằm với vẻ như sẵn sàng làm mọi việc.- Do đó tại sao tôi thường có mặt ở đây… phòng khi người ta cần đến tôi.- Và ông nghĩ thế nào về việc này? – Poirot hỏi.Ông Frobisher nhăn mặt.- Thật thà mà nói, tôi không hiểu ông có thể làm gì được trong vụ này – Ông ta nhấn mạnh – Tôi không hiểu tại sao Diana lại kéo ông tới đây.- Ông biết việc Hugh Chandler hủy bỏ hôn ước với Diana Maberly chứ?- Đúng, tôi biết.- Ông có biết rõ lý do không?- Tôi không quan tâm tới việc đó – Ông Frobisher nói bằng giọng bực mình – Bọn trẻ hành động theo ý thích của chúng. Tôi không quan tâm.- Hugh Chandler nói với Diana rằng mình không có quyền lấy cô vì anh ta đã mất trí.Trán của ông Frobisher lấm tấm mồ hôi.- Tại sao lại nói những chuyện tệ hại ấy? Và ông cho rằng tôi có thể giải quyết được ư? Hugh biết mình phải làm gì, anh chàng khốn khổ ấy. Đây không phải là lỗi của anh ta… di truyền… Anh ta đã làm việc phải làm.- Nếu tôi có thể tin chắc…- Ông có thể tin ở tôi.- Nhưng ông không nói gì cả.- Tôi không muốn nói.- Tại sao ông đô đốc hải quân Chandler lại bắt con trai ra khỏi hải quân?- Vì ông ta thấy không thể làm khác được.- Tại sao?... Cái đó có liên quan gì đến những con cừu bị chọc tiết không? – Poirot nhẹ nhàng hỏi.- Ông cũng biết cả chuyện này nữa ư? – Người cùng đi bực mình hỏi lại.- Diana đã kể lại với tôi.- Đang lẽ cô ấy phải yên lặng!- Theo cô ta thì đây là việc không có gì là quan trọng.- Cô ấy đã biết những gì?... Ô! Vì cần phải như vậy! – Ông Frobisher nói với vẻ miễn cưỡng – Một đêm ông Charles Chandler nghe thấy tiếng động. Ông ấy cho rằng có một kẻ nào đó đã đột nhập vào trong nhà. Ông thấy có ánh đèn trong phòng của con trai. Hugh đang ngủ rất say, quần áo dính đầy máu… trong chậu rửa mặt cũng có máu… Người cha không thể đánh thức con được. Sáng hôm sau ông nghe thấy người ta nói có những con cừu bị cắt cổ. Ông ấy đã hỏi Hugh. Anh ấy không nhớ gì cả… cũng không hề ra khỏi phòng… nhưng giày của anh dính đầy bùn. Anh ấy không thể giải thích được, anh ấy không biết gì cả! Ông Chandler tới hỏi ý kiến tôi… nhưng rồi liên tiếp ba đêm sau hiện tượng trên lại diễn ra…- Rồi sau đó thì sao? – Poirot hỏi.- Tôi sẽ không trả lời một câu hỏi nào nữa! Hơn ai hết, Hugh biết rõ việc phải làm.Hercule Poirot thấy không cần thiết phải cãi lại điều ông ta cho rằng chỉ có mình ông mới biết cách giải quyết việc này ra sao.*Họ gặp ông đô đốc hải quân Chandler ở tiền sảnh đang định vào trong nhà.- Ô! Hai ông ở đây rồi – Ông ta nói nhỏ và mơ hồ – Ông Poirot, tôi muốn nói chuyện với ông. Mời ông vào văn phòng của tôi.Frobisher tránh sang một bên và Poirot đi theo ông đô đốc với cảm giác đi theo một người mạnh khỏe hoạt bát để báo cáo công việc.Chandler chỉ một chiếc ghế và Poirot ngồi xuống.Poirot thấy những ý kiến của Frobisher là đúng. Chandler như đang trong cơn thất vọng sâu sắc…Ông đô đốc thở dài.- Tôi thấy làm tiếc khi Diana dính líu vào những việc này… Cô gái khốn khổ, Tôi biết cô ấy rất buồn phiền. Nhưng… tóm lại, xin ông hiểu cho, ông Poirot, trong bi kịch riêng của gia đình, chúng tôi không muốn nói chuyện này với người ngoài.- Tôi biết rất rõ tình cảm của ông.- Diana, cô bé khốn khổ… không thể tưởng tượng được, cả tôi cũng vậy, ngay từ đầu. Chắc chắn là tôi vẫn không hiểu được nếu tôi không biết…- Biết gì?- Rằng cái tì tật đó đã có sẵn trong dòng máu của gia đình.- Lúc đầu ông tán thành cuộc hôn nhân này chứ?Ông đô đốc đỏ mặt.- Ông muốn nói rằng tôi có thể phản đối được ư? Nhưng lúc đó, tôi không nghĩ đến. Hugh rất giống mẹ… không ai nghĩ đến những người trong gia đình Chandler cả. Cho đến lúc này con trai tôi không có vẻ gì là khác thường cả.- Ông không đưa anh ta đi khám bệnh ư?- Không – Ông đô đốc càu nhàu – tôi không bao giờ làm như vậy! Con trai tôi được an toàn khi ở đây, cùng với tôi. Người ta không thể giam nó trong bốn bức tường như con dã thú được…- Anh ta được an toàn. Nhưng những người khác thì sao?- Ông muốn nói gì?Poirot không trả lời nhưng nhìn thẳng vào mắt ông đô đốc.- … Đúng là méo mó nghề nghiệp! Ông muốn tìm một kẻ phạm tội ư? Con trai tôi không phải là kẻ mà ông tìm, ông Poirot.- Chưa hết đâu.- “Chưa hết đâu” là thế nào?- Chuyện về những con cừu thì sao?- Ai đã nói với ông chuyện này?- Diana Maberly. Và cả bạn ông, ông đại tá Frobisher nữa.- Đáng lẽ George phải ngậm miệng mới phải.- Đây là người bạn cũ của ông, đúng không?- Người bạn tốt nhất của tôi – Ông đô đốc nói bằng giọng cục cằn.- Ông ta cũng là bạn của vợ ông nữa chứ?Chandler mỉm cười.- Phải. George đã rất say mê Caroline, tôi tin là như vậy. Khi cô ta còn rất trẻ. Tôi cho rằng vì lý ấy mà suốt đời ông ấy không bao giờ lấy vợ. Tôi rất sung sướng khi là người thắng cuộc… Nhưng tôi đã thắng để rồi mất cô ta.Ông thở dài, đôi vai sụp xuống.- Ông đại tá Frobisher có ở bên hai người khi vợ ông bị chết đuối không?- Có. Ông ấy đã đi cùng chúng tôi đến Cornouaille. Nhưng sau đó tôi cùng vợ tôi đi dạo và việc đó đã xảy ra. Tôi cũng không hiểu tại sao con thuyền lại đi ra biển… rất nhanh. Tôi đã giữ lấy vợ tôi theo sức khỏe của tôi…Tiếng nói của ông vỡ ra.- Hai ngày sau đó, xác của vợ tôi dạt vào bờ. Ơn trời hôm ấy chúng tôi không mang theo thằng Hugh. Lúc ấy tôi chưa nghĩ gì… Nhưng sau đó tôi cho rằng cái đó có khi lại là hay cho nó… Tất cả đã kết thúc… Chúng tôi là những người cuối cùng của dòng họ Chandler, thưa ông Poirot. Khi Hugh cầu hôn, tôi hy vọng… cuối cùng… thật vô ích khi nói thêm nữa. Ơn trời may mà chúng nó chưa lấy nhau. Đó là tất cả những gì tôi có thể nói.