Tiếng chuông báo hiệu giờ ra chơi vang lên inh ỏi, sân trường rộn ràng tiếng cười đùa. Nhưng Sâu không hòa vào đám bạn. Nó ngồi lặng trên ghế, tay chống cằm, ánh mắt nhìn ra khoảng sân ngập nắng. Trong đầu nó cứ quay cuồng những suy nghĩ hỗn độn.
Thời gian gần đây, Sâu thấy mọi thứ trở nên bức bối. Mỗi ngày trở về căn nhà nhỏ với mùi khói bếp, những bữa cơm đạm bạc chỉ có rau và cháo, tiếng ho khục khặc của mẹ, dáng lưng còng rạp của ba sau một ngày dài chạy xe… tất cả như một bản nhạc buồn lặp đi lặp lại. Nó thương ba mẹ, nhưng càng thương thì càng thấy uất nghẹn.
“Có lẽ mình nên nghỉ học,” ý nghĩ ấy nhiều lần xuất hiện trong đầu thằng bé. Bạn bè cùng tuổi, đứa thì được ba mẹ cho học thêm tiếng Anh, vi tính; đứa thì đã tính chuyện thi đại học ở thành phố lớn. Còn nó, chỉ lo làm sao có cơm ăn đủ bữa, áo mặc không rách.
Chiều hôm đó, khi về nhà, Sâu quyết định nói với ba. Ông Thành đang loay hoay thay bugi cho chiếc Dream cũ, mồ hôi nhỏ xuống ướt cả cổ áo. Thấy con trai đứng lấp ló, ông ngẩng lên, cười:
“Về rồi à? Ăn gì chưa, ba bảo mẹ hâm cháo cho.”
“Ba…” – Sâu ngập ngừng. Nó hít sâu, lấy hết can đảm – “Con muốn nghỉ học. Con muốn đi làm, phụ giúp ba mẹ.”
Ông Thành sững lại, đôi bàn tay chai sạn dừng trên chiếc bugi. Ông nhìn thẳng vào mắt con, giọng trầm xuống:
“Con nói cái gì?”
“Con muốn nghỉ học!” – Sâu gằn từng chữ, lần này không né tránh – “Con học tiếp cũng chẳng để làm gì. Nhà mình nghèo thế này, liệu con có thi đỗ nổi đại học không? Nếu có đỗ thì lấy đâu tiền mà đi học? Con muốn đi làm, ít nhất cũng kiếm được tiền, để ba đỡ khổ, mẹ có thuốc, em Mai có sách vở.”
Ông Thành siết chặt bàn tay, từng thớ gân nổi lên. Trong lòng ông, một nỗi đau vừa nhói buốt vừa phẫn uất. Ông cố giữ giọng bình tĩnh:
“Ba biết con thương gia đình. Nhưng con không được nghỉ học. Chỉ có học, con mới thoát được cái nghèo này. Ba cực khổ cả đời, cũng chỉ mong con cái có cái chữ để mai này đỡ khổ. Con mà bỏ học, coi như cả đời ba thất bại.”
“Nhưng ba à!” – Sâu bật dậy, giọng bùng nổ – “Ba cứ nói học mới thoát nghèo, nhưng con thấy học thì có thay đổi được gì đâu? Ba cũng từng đi học, vậy giờ ba có giàu không? Ba vẫn phải chạy xe, nai lưng cả ngày kiếm từng đồng bạc lẻ. Con không muốn giống ba, con muốn tự tìm cách khác!”
Những lời như dao cứa vào tim. Ông Thành nghẹn lại, nhưng cố nén cơn giận. Ông biết con trai không cố ý làm tổn thương, nó chỉ quá bức bối. Song, nghe nó phủ nhận cả cuộc đời mình, ông không tránh khỏi đau lòng.
Trong gian bếp, bà Điệp ngồi im lặng, nghe từng lời qua vách. Đôi mắt bà ầng ậc nước. Bà hiểu cho cả hai – chồng thì nặng lòng với chữ nghĩa, con trai thì khát khao thoát khỏi cảnh nghèo. Nhưng nghèo khổ khiến mọi lý lẽ đều trở nên gai góc.
Tối hôm đó, bữa cơm gia đình căng thẳng như chưa từng có. Sâu ăn vội vài miếng rồi buông đũa. Ông Thành nhìn con, giọng kiềm nén:
“Con ngồi xuống. Ba chưa nói xong chuyện lúc nãy.”
“Con không muốn nghe nữa,” – Sâu đứng phắt dậy, ánh mắt bùng cháy – “Con sẽ tìm việc làm. Nếu ba không cho, con tự đi.”
Nói rồi nó bỏ vào phòng, đóng sập cửa. Tiếng cửa vang vọng trong ngôi nhà nhỏ, như một nhát dao bổ xuống khoảng bình yên vốn đã mong manh.
Mai hoảng hốt nhìn theo anh, đôi mắt ngấn lệ. Nó còn quá nhỏ để hiểu hết, chỉ biết trong lòng tràn ngập sợ hãi. Nó níu tay mẹ, thì thào:
“Mẹ ơi, anh Sâu có bỏ nhà đi không?”
Bà Điệp ôm con gái, lắc đầu, nhưng lòng cũng bất an. Bà nhìn sang chồng, thấy ông ngồi lặng, đôi vai rung lên khẽ khàng. Lần đầu tiên trong đời, bà thấy ông Thành – người đàn ông gồng gánh cả gia đình – bỗng nhỏ bé đến thế.
Đêm xuống, tiếng ve râm ran ngoài hiên. Trong căn phòng nhỏ, Sâu nằm quay mặt vào tường, nước mắt ứa ra. Nó yêu ba mẹ, yêu cả ngôi nhà nghèo nàn này, nhưng nó ghét cảnh phải cúi đầu trước miếng cơm manh áo. Nó mơ về một cuộc đời khác – có thể là đi làm xa, hay tự mở một cái gì đó – miễn là không phải nhìn thấy ba héo mòn từng ngày.
Còn trong gian nhà ngoài, ông Thành ngồi bên bàn, đôi mắt trĩu nặng. Ông nhớ lại tuổi trẻ của mình: cũng từng có những ước mơ, từng nghĩ sẽ thoát khỏi cái nghèo. Nhưng rồi đời xô đẩy, ông chọn an phận, lao vào mưu sinh, đến khi ngoảnh lại thì tuổi trẻ đã mất. Ông không muốn con trai đi vào vết xe đổ ấy. Nhưng ông cũng không biết phải làm sao để giữ con ở lại, khi chính ông cũng không chắc con đường học vấn sẽ đưa nó đến đâu.
“Ước mơ nào rồi cũng cần trả giá,” ông thầm nghĩ. Nhưng liệu gia đình này còn đủ sức để trả giá cho những ước mơ không?
Trong căn nhà tối tăm, hai thế hệ – một bên kiên quyết giữ lại, một bên khát khao bứt phá – cứ thế rẽ thành hai ngã. Giữa họ, một khoảng cách vô hình đang lớn dần, như vết nứt âm ỉ trên nền móng vốn đã quá yếu ớt.