giấc mơ trên đôi chân trần
Chương 38: Những Bài Học Nơi Quán Nhỏ
Quán tạp hóa của chú Hòa chẳng lớn lao gì, chỉ là một gian nhà mặt phố chật chội với kệ hàng đầy mì gói, chai nước ngọt, bịch gạo, chai dầu ăn. Ấy vậy mà đối với Minh, nó như một thế giới khác hẳn so với những ngày rong ruổi ngoài phố với xấp vé số.
Ngày đầu, cậu còn lóng ngóng: sắp hàng hóa không ngay ngắn, tính tiền hay nhầm, thậm chí có lúc lúng túng khi khách trả bằng tờ tiền lớn. Nhưng chú Hòa không la mắng, chỉ nhẹ nhàng chỉ bảo:
– Làm sai thì sửa, quan trọng là phải trung thực. Khách đưa dư, con trả lại ngay. Khách thiếu, phải nhắc khéo. Nhớ nhé Minh, buôn bán không chỉ là trao đổi tiền, mà là giữ chữ tín.
Những lời dạy ấy khắc sâu vào đầu Minh. Cậu chăm chú quan sát từng động tác của chú Hòa, ghi nhớ cách ông tính toán nhanh, cách ông chào hỏi niềm nở, cách ông nói vài câu giản dị mà khiến khách quay lại lần sau.
Một buổi trưa vắng khách, chú Hòa đưa Minh quyển sổ nhỏ, trong đó ghi chép hàng nhập, hàng bán.
– Con thử cộng trừ đi, tập quen với con số. Không biết chữ, không biết tính, thì buôn bán chẳng được bao xa.
Minh cầm bút run run, nhớ lại những buổi tối học cùng ông Tư. Cậu cộng trừ từng con số chậm chạp, mồ hôi túa ra. Nhưng khi viết đúng một phép tính, tim Minh đập rộn ràng như vừa tìm được kho báu.
Thế là mỗi tối, ngoài học chữ với ông Tư, Minh còn lôi sổ quán ra tập cộng, tập trừ. Dù còn sai sót, nhưng cậu cảm nhận được trí óc mình đang mở ra, như mảnh đất cằn cỗi bắt đầu đón nhận mưa.
Khách quen dần để ý đến cậu bé nhỏ thó, gương mặt rám nắng nhưng luôn lễ phép và chân thật. Có bà cụ bán rau tặng thêm bó rau muống:
– Thằng nhỏ này coi bộ có hiếu, siêng nữa. Ráng học đi con, sau này mới thoát khỏi khổ.
Nghe vậy, Minh chỉ biết cúi đầu cảm ơn, nhưng trong lòng rực sáng niềm tin.
Một lần khác, có người khách say xỉn lăm lăm tờ tiền rách, định ép Minh nhận. Cậu sợ nhưng nhớ lời dặn của chú Hòa, cắn răng lắc đầu:
– Dạ… tiền này con không nhận được đâu, chú thông cảm.
Người kia chửi bới om sòm, nhưng chú Hòa kịp ra đỡ, rồi quay sang vỗ vai Minh:
– Giỏi lắm, con biết giữ nguyên tắc. Người ta có thể chê con nghèo, nhưng đừng để ai chê con gian dối.
Từng ngày trôi qua, Minh vừa làm vừa học, vừa học vừa trưởng thành. Quán nhỏ ấy, đối với cậu, không chỉ là nơi kiếm tiền mà còn là một lớp học đặc biệt – nơi những bài học về chữ tín, về tính toán, về ứng xử với người đời len lỏi vào máu thịt.
Một buổi chiều, khi đóng cửa quán, chú Hòa nhìn Minh, trầm giọng:
– Ta thấy ở con có cái gan và cái trí. Đời con còn dài, đừng nghĩ chỉ dừng lại ở đây. Cái quán nhỏ này chỉ là bước khởi đầu thôi.
Nghe vậy, trái tim Minh rúng động. Cậu hiểu rằng mình đang đứng ở ngưỡng cửa một con đường khác, dài và gian nan hơn, nhưng cũng rộng mở hơn bao giờ hết.
Trong bóng đêm, khi trở về căn nhà tranh, Minh ngồi thừ ra nhìn đôi tay chai sần. Cậu khẽ thì thầm:
“Mình sẽ không dừng lại ở vé số hay quán nhỏ… Mình sẽ đi xa hơn, vì cha, vì mẹ, và vì chính mình.”
