Sáng sớm, tôi lại mở cửa quán “Lặng”.

Trời sau mưa, không khí trong vắt, nắng nhẹ chiếu lên ô cửa kính làm bụi lấp lánh như sương. Tôi sắp xếp kệ sách, pha một ấm trà nhài rồi ngồi xuống, mở cuốn sổ ghi chép ra.

Tôi vẫn chưa thể quên bức ảnh tối qua.

Cô gái giữa cơn mưa ấy — tôi — hay một phần của tôi đã từng chết?

Không ai có thể trả lời. Chỉ có tôi biết, có một điều gì đó đã được sắp đặt tinh tế hơn cả sự tình cờ.

Giang Thâm không biết rằng, bức ảnh anh giữ suốt năm năm kia chính là khoảnh khắc cuối cùng của tôi ở kiếp trước.

Tôi đã chết trong cơn mưa đó, nhưng hình ảnh ấy lại là minh chứng rằng có ai đó từng thấy tôi, dù chỉ trong một khoảnh khắc ngắn ngủi.

Buổi trưa, Giang Thâm đến. Anh bước vào quán mang theo nắng.

“Em làm việc sớm thế?” — Anh hỏi, giọng nhẹ như gió.

Tôi khẽ cười: “Thói quen rồi. Quán yên tĩnh ban sáng lắm, em thích vậy.”

Anh gật đầu, ngồi xuống chiếc bàn cạnh cửa sổ quen thuộc. “Tôi có thứ muốn cho em xem.”

Tôi ngẩng lên. Anh mở túi, lấy ra một xấp ảnh được buộc cẩn thận bằng dây thừng nhỏ. Những tấm ảnh in bằng giấy mờ, góc cạnh hơi cong, hẳn là đã được giữ lâu.

“Đây là bộ ảnh đầu tiên tôi từng chụp. Không ai biết, cũng chưa từng công bố.”

Anh nói, giọng pha lẫn hồi ức. “Mỗi tấm đều là một người tôi từng gặp — dù chỉ thoáng qua.”

Tôi lật xem.

Một cụ già đang bán hàng rong bên đường, nụ cười nhăn nheo nhưng ấm áp.

Một đứa trẻ cầm chiếc chong chóng đỏ.

Một người phụ nữ đứng dưới tán cây bàng, mắt hướng lên trời.

Tôi dừng lại ở bức thứ ba: ánh sáng nghiêng trên khuôn mặt người phụ nữ ấy, nhưng không rõ mặt. Cảm giác lạ lắm — như từng thấy ở đâu đó.

“Anh chụp nhiều gương mặt lạ nhỉ,” tôi nói nhỏ.

“Không lạ đâu,” anh đáp, “họ đều là những người khiến tôi nhớ.”

Anh dừng một chút, rồi mỉm cười: “Giống như em bây giờ.”

Tôi ngẩng lên, chạm phải ánh mắt anh.

Ánh nhìn ấy bình yên nhưng sâu thẳm, như thể nếu tôi tiến thêm một bước thôi, sẽ rơi vào trong đó.

Tôi vội quay đi, cười nhẹ: “Anh đừng nói những câu dễ khiến người ta hiểu lầm thế chứ.”

“Có gì đâu mà hiểu lầm.” Giọng anh vẫn trầm, nhưng có chút nghiêm túc. “Tôi chỉ nói điều thật.”

Tim tôi đập nhanh hơn. Tôi bỗng thấy khó thở — không phải vì sợ, mà vì sợ rằng nếu tin, tôi lại quên mất bài học của mình: đừng đánh mất bản thân vì ai khác.

Chiều.

Anh rời quán, để lại tập ảnh trên bàn. “Em cứ giữ đi. Biết đâu, em sẽ nhìn thấy điều mà tôi chưa kịp nhận ra.”

Tôi nhìn theo bóng lưng anh khuất sau con hẻm.

Ánh nắng hắt nghiêng, in lên sàn một dải sáng dài như vệt ký ức.

Tối, tôi ở nhà, mở tập ảnh ra lần nữa. Mùi giấy cũ hòa với mùi cà phê vẫn còn vương từ tay áo. Tôi xem từng tấm, chậm rãi, như thể sợ đánh thức điều gì đó đang ngủ quên.

Đến bức thứ tám, tôi khựng lại.

Một khung cảnh quen thuộc: bến xe cũ, hàng cây trơ trụi, chiếc vali màu xanh bạc.

Và ở góc xa, một cô gái đang cúi đầu, tay cầm vé xe. Không thấy rõ mặt, nhưng dáng đứng ấy, chiếc áo len màu kem ấy — tôi nhận ra ngay.

Là tôi.

Tôi của nhiều năm trước, khi vừa rời khỏi nhà, trước khi gặp Trần Duật.

Tôi hít sâu, lòng ngập tràn nỗi bàng hoàng khó tả. Làm sao Giang Thâm có thể chụp được những khoảnh khắc ấy, nếu không phải anh đã ở đó, dù chỉ trong thoáng chốc?

Bỗng nhiên tôi nhớ đến câu nói hôm qua của anh: “Mỗi người đều có mùa của riêng mình.”

Có lẽ, anh thật sự đã luôn dõi theo tôi, dù tôi chưa từng nhận ra.

Hôm sau, tôi mang tập ảnh đến quán.

Giang Thâm đang ngồi ở bàn cũ, chỉnh lại máy ảnh. Khi tôi đến, anh ngẩng lên, ánh mắt thoáng ngạc nhiên.

“Anh chụp tôi từ khi nào vậy?” — Tôi hỏi thẳng.

Anh khẽ nhíu mày. “Ý em là sao?”

Tôi mở tập ảnh, đưa bức ở bến xe cho anh xem. “Bức này. Anh bảo bộ ảnh này là năm năm trước. Vậy tại sao trong ảnh lại có em?”

Anh nhìn thật lâu, rồi thở ra một tiếng.

“Thú thật… tôi cũng không nhớ rõ. Tôi chỉ nhớ là hôm ấy, tôi đang thử máy mới, chụp vu vơ. Sau khi rửa ảnh, tôi thấy bóng dáng này quen lắm, nhưng không biết vì sao. Từ đó, tôi giữ lại.”

Anh dừng lại, ánh mắt chậm rãi. “Có lẽ… đó là lý do tôi thấy em quen từ lần đầu gặp.”

Tim tôi thắt lại.

Tôi muốn hỏi thêm, nhưng lại thôi. Có những điều, nói ra chỉ khiến mọi thứ thêm rối.

“Vậy chắc… là định mệnh rồi,” tôi nói khẽ, nửa đùa nửa thật.

Anh mỉm cười: “Nếu tin vào định mệnh, thì tôi mong kiếp này, chúng ta đừng lạc nhau nữa.”

Tôi lặng người.

Không hiểu sao, câu nói đơn giản ấy lại khiến mắt tôi cay. Tôi mím môi, cố giữ nụ cười, nhưng trong lòng dấy lên một niềm xúc động khó gọi tên.

Từ hôm đó, Giang Thâm ghé quán thường xuyên hơn. Có khi anh chỉ đến uống cà phê, có khi mang theo vài tấm ảnh mới rửa. Anh kể tôi nghe về bố anh — một nhiếp ảnh gia từng bỏ nghề, về mẹ anh — người luôn tin rằng “ảnh chụp cũng có linh hồn.”

Chúng tôi nói nhiều hơn, cười nhiều hơn.

Có lúc, tôi bắt gặp ánh mắt anh dừng lại trên tôi lâu hơn bình thường. Nhưng anh không nói, còn tôi cũng không hỏi. Có những điều, không cần vội vàng gọi tên.

Một chiều, trời nổi gió lớn.

Mây đen kéo đến, mưa rào trút xuống bất ngờ. Tôi đang dọn bàn ngoài hiên thì Giang Thâm chạy đến, áo ướt sũng, cười rạng rỡ.

“May quá, quán chưa đóng!” — anh nói, giọng lẫn tiếng mưa.

Tôi đưa anh chiếc khăn: “Anh thật, lúc nào cũng gặp mưa.”

Anh lau tóc, cười: “Mưa giúp người ta thấy rõ ai thật sự muốn ở lại.”

Tôi bật cười: “Anh lại nói triết lý rồi.”

Nhưng rồi, khi anh nhìn tôi, nụ cười trong mắt anh dịu xuống. “Không, tôi nói thật.”

Giữa tiếng mưa, thời gian như ngưng lại. Tôi bỗng thấy tim mình run lên — không phải nỗi sợ, mà là cảm giác được ai đó nhìn thấu mà không phán xét.

Mưa ngớt. Anh rời đi, để lại chiếc máy ảnh cũ trên bàn.

Tôi tò mò mở ra, trong khay nhớ còn vài tấm chưa rửa.

Tôi bật máy tính, cắm thẻ vào.

Trên màn hình hiện ra hàng chục tấm ảnh chụp quán, góc phố, và — tôi.

Tôi trong từng khoảnh khắc không hề hay biết: đang cười, đang viết, đang nhìn ra cửa sổ.

Không tấm nào cố ý, tất cả đều là khoảnh khắc anh bắt gặp tôi như thể tôi là một phần của ánh sáng quanh anh.

Tôi ngồi lặng rất lâu.

Có lẽ, không phải ai cũng có được cơ hội nhìn thấy chính mình qua ánh nhìn của người khác. Và khi tôi thấy, tôi nhận ra: tôi đã sống thật hơn, rạng rỡ hơn, dù chẳng cố gắng điều gì.

Đêm đó, tôi viết trong sổ:

“Ngày thứ bảy.

Có những bức ảnh chưa từng công bố — không phải vì chúng không đẹp, mà vì chúng quá thật.

Tôi nghĩ, mình cũng là một bức ảnh như thế trong lòng anh.

Và có lẽ, anh cũng là một phần ánh sáng chưa từng tắt trong tôi.”

Tôi ngẩng đầu. Bên ngoài, gió thổi qua tán cây, ánh trăng lấp ló.

Cuộc sống này, hóa ra, chỉ cần một người đủ kiên nhẫn nhìn thấy ta giữa vô vàn khoảnh khắc vụn vỡ, cũng đã là một điều kỳ diệu.

Lần đầu tiên, tôi không thấy quá khứ đáng sợ nữa.

Bởi giờ đây, tôi đang sống — không phải để sửa chữa điều đã qua, mà để tiếp tục điều chưa từng bắt đầu.