Tàu chạy xuyên qua những cánh đồng ngoại ô như cạo trôi mọi ồn ào của thành phố. Lâm Phi ngồi khép nép ở góc toa, áo khoác trùm lên vai, mắt dán vào cửa sổ mà tâm trí lại cuộn về những khoảnh khắc đã đẩy anh vào vực thẳm. Trong đầu anh vang lên đoạn video Tống Đại, bức thư niêm phong và giọng nói lạnh băng của Hạ Dương. Mỗi ký ức như một viên sỏi ném vào mặt hồ — gợn sóng lan rộng, liên tục.

Anh tự hỏi: Tống Đại là ai? Tại sao gã phải dùng toàn bộ bộ máy để dập tắt một người như anh? Ban đầu anh nghĩ chỉ là động cơ chính trị đơn thuần, nhưng trong những ngày bị ép cung bằng “phán quyết số” anh chợt thấy dấu hiệu khác: lợi ích kinh tế đằng sau thuật toán, những hợp đồng mua bán dữ liệu, các đối tác ngầm. Đó không còn là chuyện một cá nhân sợ mất ghế — đó là một mạng lưới lợi ích quá lớn để cho phép sự thật lộ ra.

Trong một phiên flashback, mọi thứ hiện ra rành mạch hơn. Hình ảnh Tống Đại đứng ở phòng họp, nhìn vào bản trình bày—một slide có con số lợi nhuận khổng lồ từ hợp đồng “điểm hóa” với các công ty cho vay, bảo hiểm, và cả đơn vị tuyển dụng. Gã đã ký những thỏa thuận “đổi chác” với các nhà đầu tư: giúp họ điều tiết dòng tiền bằng cách biến điểm tín nhiệm thành công cụ phân loại khách hàng, từ đó thao túng thị trường tài chính vi mô. Một phần lợi nhuận về túi gã, một phần được dùng để bồi đắp mạng lưới chính trị địa phương. Nếu hệ thống bị phanh phui, những đường dây này sụp đổ; Tống Đại sẽ mất cả quyền lực lẫn tiền bạc — điều mà gã không thể cho phép.

Flashback khác: Tống Đại nhận một cuộc gọi từ một quan chức cấp trên, thủng thẳng: “Có tin rò rỉ. Giải quyết êm. Không để lan rộng.” Gã đáp: “Tôi đã có phương án.” Phương án ấy không phải chỉ là che đậy bằng cơ chế hành chính, mà là kích hoạt một mạng lưới pháp lý — luật rơm, truyền thông hợp đồng, và một thuật toán có thể biến kẻ vô tội thành tội phạm bằng một cú chấm điểm.

Trong khi những hình ảnh đó vẫn còn sôi sùng sục trong đầu, tàu đã đến một thị trấn nhỏ. Lâm Phi xuống, đi theo một con hẻm lát gạch, nơi đã hẹn gặp người có thể mở cửa bước vào thế giới ngầm — người từng nâng anh lúc mới vào nghề, người được gọi bằng một cái tên cũ: Cát.

Cát đang ngồi trước quán trà nhỏ, tóc đã bạc, người gầy nhưng ánh mắt vẫn sắc bén như dao. Người đàn ông quê miền Trung này từng là một “kỹ sư an ninh” cho các hệ thống lớn, nhưng vì một lần đụng đầu với chính quyền vùng nên biến mất khỏi ánh sáng công khai. Người ta đồn Cát biết đủ loại “ngõ ngách” dữ liệu: chợ đen, tài khoản ma, log chưa bị ký, và cả những diễn đàn kín trao đổi whistleblower.

“Phi,” Cát nói, giọng khàn, “tao biết mày. Mày còn trẻ và cứ nghĩ sự thật là thứ có thể đứng vững. Nhưng mày đã chọc vào tổ ong rồi.”

Lâm Phi đặt câu hỏi thẳng: “Ông biết ai đứng sau không? Tống Đại? Vì sao ông lại giúp tôi?”

Cát mỉm cười khẽ, ánh mắt không ấm áp mà chứa đầy điều tra: “Bởi vì tao đã từng ở đó. Tao thấy người ta dùng dữ liệu để sắp xếp đời người như lập trình một robot. Và tao cũng biết một điều: dữ liệu không tự nói dối. Ai đã chắp ghép thì để lại vết.”

Họ đi vào một căn nhà cũ phía sau quán trà, nơi Cát bảo anh phải chờ. Trên tường treo vài bản in của các đợt điều tra nhỏ từng được đăng ở những nơi ít ai biết; có những dòng tay, những đường dẫn vào các server ẩn. Không khí ở đó không giống thế giới ánh sáng: nó ẩm mốc, bí mật, nhưng lại có mùi của sự sống — của những người chưa chấp nhận bị khuất phục.

Cát bắt đầu kể. “Hệ thống điểm tín nhiệm mà TianTech làm không chỉ là code. Nó là một sản phẩm được đóng gói. Họ bán ‘bộ chấm’ cho ngân hàng, cho công ty bảo hiểm, cho nền tảng tuyển dụng. Trong hợp đồng, có điều khoản cho phép bên mua gửi dữ liệu bổ sung — và bên bán có quyền dùng dữ liệu đó để điều chỉnh model. Ở giữa chính là các bên thứ ba — những 'data broker' mua bán hồ sơ người dùng từ nhiều nguồn.”

Ông đưa cho Lâm Phi một tệp nhỏ, mật khẩu được ghi trên một mảnh giấy. “Đây là một trong những thị trường đen. Tài khoản, log, và cả một vài file chưa được ghép. Nếu mày biết đọc, mày sẽ thấy ai đã chỉnh log để khung tay mày vào vụ rò rỉ.”

Lâm Phi mở tệp trong một máy tính được bảo vệ kỹ lưỡng: log với timestamp, IP, những chuỗi mã hóa. Trong vài phút, như một thói quen cũ, anh bắt đầu đọc, soi từng dòng, từng dấu vết. Một địa chỉ IP lạ xuất hiện: thuê qua proxy, nhưng lại có mối nối tới một văn phòng chi nhánh TianTech ở vùng khác — một vị trí mà chỉ có một vài nhân viên cao cấp biết đến. Các dấu vết cho thấy có một “người trung gian” đặt lệnh truy xuất dữ liệu, sau đó chuyển nó cho một máy chủ chứa ở nước ngoài. Mọi thứ đều được che bằng lớp mã và đường hầm VPN, nhưng ai đó đã để lại chữ ký không mong muốn: một chuỗi request pattern giống với module audit nội bộ — module mà chỉ giới quản lý mới có quyền dùng.

Đó là manh mối đầu tiên: dấu vết nội bộ được giả lập bằng cách sử dụng công cụ nội bộ có key tạm thời. Và ai là người có quyền đó? Không nhiều người. Nhưng trong số đó, Tống Đại nằm trong danh sách những người có thể ra lệnh.

Cát tiếp tục: “Nhưng dấu vết thôi chưa đủ. Họ còn cần truyền thông làm nền. Họ mua các kênh tin, đặt bài, tạo narrative. Người tin, người phán xét, người chỉ trích — tất cả đều được điều chỉnh. Nên mày đừng hy vọng sẽ có một phiên toà công khai ngay lập tức. Họ sẽ dập bằng dư luận trước, rồi luật pháp sẽ chỉ là cái búa bổ lên xác người đã bị dập.”

Lâm Phi cảm thấy cổ họng khô lại. Cơn giận không còn chỉ là cảm xúc; nó biến thành lạnh lùng, tính toán. Anh hỏi: “Vậy cách phá nó là gì? Là lộ hết sự thật ra?”

Cát nhún vai: “Không đơn giản thế. Truyền thông đã được mua; toà án có thể bị dẫn dắt; và cả các dữ liệu công khai đều có thể bị chỉnh sửa. Muốn thắng, mày phải chơi cùng trò chơi của họ nhưng tinh vi hơn. Mày phải có cả công nghệ, tài chính, và một kênh truyền thông độc lập đủ mạnh để phơi bày. Và nhất là, mày phải có đồng minh trong những chỗ mà họ nghĩ an toàn — một người bên trong sẵn sàng nói thật.”

Trong những ngày sau đó, Lâm Phi ở lại thị trấn nhỏ. Cát đưa anh vào một mạng lưới nhỏ gồm vài con người: một cô gái từng là phóng viên điều tra bị sa thải vì mù quáng; một kỹ sư an ninh bỏ nghề tên Vũ, có tài phá nối VPN; và một lập trình viên trẻ, tên Nhan, chuyên về reverse-engineer. Họ họp kín, trao đổi trên kênh mã hóa, dùng các nickname như “Sói”, “Mầm”, “Cùi”. Mỗi người đều mang vết thương riêng — bị hệ thống nghiền nát, hoặc từng tham gia vào việc bịt miệng kẻ khác và sau đó hối hận. Họ không tự nhận là anh hùng; họ chỉ mong tìm lại chút công lý cho bản thân.

Qua các buổi nói chuyện, Lâm Phi học được những điều anh chưa từng nghĩ tới: cách truy vết bằng timestamp không chỉ qua IP mà qua pattern hành vi; cách nhận diện dấu vết “giả” thông qua sự bất thường của meta-data; cách dựng một account vỏ bọc đủ “thật” để lọt vào mắt của hệ thống; và quan trọng nhất, cách giữ kín thông tin để người khác không bị lộ. Cát dạy anh: “Trả thù không phải việc của một ngày. Nó là nghệ thuật kéo dài — từng lớp, từng bước.”

Tuy nhiên, giữa những buổi lên kế hoạch, có lúc Lâm Phi ngồi một mình, nhìn những bức ảnh gia đình trên điện thoại, nghĩ về Thư Vy. Anh tự hỏi: trả thù để làm gì? Để lấy lại danh dự? Để cứu cha mẹ? Hay chỉ để thỏa cơn giận? Câu hỏi này khiến anh đôi lần suýt chùng chân. Có thể nghiệp quật là lời giải cho cái gọi là công lý, nhưng liệu đó có biến anh thành một phiên bản khác của chính kẻ mà anh ghét?

Cát như đọc được suy nghĩ đó, đặt tay lên vai anh: “Phi, công lý không phải lúc nào cũng là trả thù. Nhưng khi ai đó đã dựng hệ thống để giết người bằng con số, thì mày phải dùng cùng công cụ để phá nó. Chỉ có khác là mục tiêu của mày phải là sự thật, chứ không phải thỏa mãn cơn hận. Đừng để mục tiêu biến thành bản ngã. Khi mày đánh bại họ, nếu mày lại làm điều tương tự, thì mày chỉ đổi một loại ác bằng một loại ác khác.”

Lời nói ấy như thúc vào tim anh. Lâm Phi ngẩng lên, ánh mắt lạnh nhưng có một luồng sáng khác: không phải chỉ muốn phá hủy, mà là muốn dựng lại — mở khoá những hộp dữ liệu, phơi bày sự thật, và buộc hệ thống phải chịu trách nhiệm.

Buổi cuối cùng ở thị trấn, họ tụ tập để lên bước đi đầu tiên: lấy thêm bằng chứng về việc chỉnh sửa log từ bên trong. Kế hoạch chi tiết được vạch ra: Vũ sẽ dò tìm các endpoint đã dùng để gửi yêu cầu giả; Nhan sẽ dựng một công cụ tự động để so sánh log hiện tại với các bản snapshot đã lưu ở nhiều nguồn; phóng viên sẽ chuẩn bị kênh truyền thông nhằm bật thông tin ra ngoài ngay khi có bằng chứng đủ mạnh; Cát sẽ mở các đầu mối liên hệ với một số whistleblower ở trong công ty cũ.

Trước lúc chia tay, Cát đưa cho Lâm Phi một chiếc USB nhỏ, bọc trong vải: “Trong này có những thứ mày cần. Nhưng nhớ, mày không thể làm một mình. Hệ thống khép kín họ xây dựng muốn người chống trả đơn độc. Đừng cho họ điều đó.”

Lâm Phi nhận lấy, cảm nhận được trọng lượng của nó như một lời cam kết. Anh đã rời khỏi thành phố trong uất ức, nhưng giờ anh quay về với một khuôn mặt khác: không còn là người bị vùi dập vô vọng, mà là một kẻ có mục tiêu, có kế hoạch và, quan trọng nhất, có đồng minh.

Khi trở lại thành phố, bóng đêm đã bao phủ các tòa nhà chọc trời. Những chiếc đèn neon vẫn chạy theo thứ nhịp cũ, nhưng đối với anh chúng như những con mắt lạnh lùng. Lâm Phi bước vào căn hộ trống của mình, mở chiếc USB, và nhìn vào màn hình. Dòng code mới hiện lên — không chỉ là công cụ để phá, mà còn là công cụ để làm minh bạch. Anh nghĩ về lời Cát: “Nghiệp quật thì dễ, kế hoạch thì khó.” Và anh biết mình đã chọn kế hoạch — nhưng trong kế hoạch ấy, có cả nghiệp, có cả đạo, và có cả rủi ro phải trả bằng máu và tuổi thanh xuân.

Chương kết bằng hình ảnh Lâm Phi nhìn lên bầu trời thành phố, suy nghĩ về con đường phía trước. Trên môi anh nở một nụ cười mỏng: không phải nụ cười của chiến thắng, mà là nụ cười của người bắt đầu đi trên con đường dài, nơi mỗi bước đều phải tỉnh, mỗi lựa chọn đều mang ý nghĩa.