Đêm rơi xuống như một tấm màn đen dày, nuốt chửng mọi thứ ánh đèn phố vẫn cố gắng rọi ra. Ở một căn hộ thuê tạm, nơi không có tên trong bất cứ hồ sơ nào, Lâm Phi bật đèn bàn, mở cửa sổ nhỏ và bắt đầu viết — không phải thư hay đơn khiếu nại nữa, mà là một danh sách dài những điều phải học để tồn tại. Anh biết rõ: thắng ở mặt trận truyền thông hay pháp lý chỉ có ý nghĩa khi bản thân còn sống và còn có thể hành động. Trước tiên phải học cách đi trong bóng tối mà không để lại dấu vết.

Ngày đầu tiên của “trường học ngầm” bắt đầu bằng những bài học tẩy dấu vết số. Vũ — kỹ sư an ninh mạng, người từng phá nhiều hệ thống bảo mật cho các start‑up trước khi rút lui — ngồi đối diện Lâm Phi, đặt một chiếc laptop cũ phủ nhiều stickers lên bàn. Màn hình hiện các terminal đen trắng, các dòng lệnh chạy như mưa. Vũ nói ít, làm nhiều; tay anh di chuyển nhanh, chính xác, như người đã sống bằng ngón tay trên bàn phím cả đời.

“Muốn biến mất kỹ thuật số, trước hết phải hiểu hệ thống theo dõi,” Vũ nói. “Họ theo dõi bằng địa chỉ IP, bằng cookie, bằng thiết bị nhận dạng, và đặc biệt là bằng hành vi. Nếu hành vi của mày khác thường, hệ thống sẽ gắn cờ. Nhiều người nghĩ chỉ cần dùng VPN là xong — sai. VPN dựng tường giả, nhưng pattern vẫn lộ. Mày phải học cách mô phỏng hành vi tự nhiên, rotate IP, dùng các container ảo, che metadata, và quan trọng nhất: không để lại dấu hiệu cảm xúc trên mạng xã hội.”

Bài học kéo dài hàng giờ. Họ dựng các môi trường thử nghiệm: một tài khoản vỏ bọc “Nguyễn Văn A” về hưu, một tài khoản “cửa hàng thời trang nhỏ”, rồi cho nó hoạt động tự nhiên vài tuần: like, comment, mua hàng nhỏ, đăng ảnh bữa ăn. Sau đó mở chiến dịch tấn công để xem liệu hệ thống đối phương có nhận diện được dấu vết hay không. Mỗi lần thất bại là một lần chỉnh sửa, mỗi lần thành công là một bước tiến nhỏ.

Tiếp theo là môn “quản lý tiền ẩn danh”. Ở đây Nhan, lập trình viên trẻ nhưng có đầu óc tài chính, đứng ra giảng. “Tiền là mạng sống,” cậu nói. “Nếu mày để tiền đi thẳng từ tài khoản mẹ sang tài khoản mày, họ sẽ truy được. Ta cần nhiều lớp: crypto, mixer, tài khoản ở các ngân hàng nhỏ, và tiền mặt khi cần.” Họ trao đổi cách mở tài khoản dưới tên doanh nghiệp vỏ bọc, cách điều chuyển qua các quốc gia với những quy định lỏng lẻo, cách dùng voucher và dịch vụ trung gian để che giấu nguồn gốc. Không phải mục đích phạm tội, họ lý giải — mà là để sống và giữ hoạt động.

Một khía cạnh khác nguy hiểm hơn: thủ thuật xã hội. Mầm — cô phóng viên từng bị dập tiếng — có khả năng thuyết phục kỳ lạ. Cô hướng dẫn Lâm Phi các kỹ năng “social engineering”: cách gọi điện, cách hỏi, cách đọc giọng nói của đối phương để lấy thông tin mà họ không hề biết mình đang cho. “Người ta không bao giờ cảnh giác với lời xin lỗi, với sự bối rối, hay với sự hào phóng giả tạo,” Mầm bảo. “Khi mày vào vai một khách hàng thân thiện, một nhà cung cấp chu đáo, hay một nhân viên audit bối rối, nhiều cánh cửa sẽ mở mà không cần chìa.”

Những ngày trôi qua là một chuỗi luyện tập: giả lập cuộc gọi tới helpdesk của ngân hàng, giả lập email gửi cho bộ phận IT xin cấp quyền, thậm chí đóng vai người thân của một nhân viên để hỏi về quy trình. Họ không làm điều đó vì đam mê phi pháp—mọi hành động đều được cân nhắc như biện pháp tự vệ. Nhưng ai trong số họ cũng biết: chơi với lửa thì có lúc sẽ bị bỏng.

Giữa những giờ học kỹ thuật khô khan là các câu chuyện đời — mỗi người một vết thương. Bà Lệ — cựu luật sư hành chính, khuôn mặt như đã được trau chuốt bởi nhiều nỗi lo — kể về ngày bà cố gắng nộp đơn xin bào chữa cho một thân chủ và bị cả hệ thống điệp khúc từ chối. “Luật rơm,” bà nói, “là nghệ thuật biến hợp pháp thành cái bẫy. Họ có thể viết ra các điều khoản khiến mọi thứ phải đi theo ý họ.” Bà đến với nhóm không vì trả thù cá nhân nhiều, mà vì cảm giác tội lỗi đã từng im lặng khi chứng kiến hệ thống xử ép.

Có người mất nhà, có người mất con đường mưu sinh, có người mất tiếng nói. Một buổi tối, họ ngồi quanh chiếc bàn nhỏ, nghe từng câu chuyện: một ông chủ nhỏ bị mất hợp đồng lớn sau khi điểm tín nhiệm khách hàng bị thao túng; một cô giáo trung học bị hạ bậc vì một “lỗi dữ liệu” khiến hồ sơ không đầy đủ. Những câu chuyện như kim châm ghim sâu hơn vào lòng Lâm Phi: đây không chỉ là chuyện cá nhân của anh, mà là một mạng lưới tàn phá đời sống.

Liên minh của họ bắt đầu hình thành — lỏng lẻo nhưng có mục tiêu chung. Không ai trong nhóm đặt tên cho họ là “đội” hay “tổ chức”. Họ gọi nhau bằng nickname, dùng kênh mã hóa, gặp nhau ở những chỗ không bao giờ xuất hiện trên camera. Nguyên tắc đầu tiên: không ai làm việc solo. Nguyên tắc thứ hai: mọi quyết định phải qua nhóm. Nguyên tắc thứ ba: không tiết lộ thông tin ngoài vòng kết nối. Đó là cách để họ sống sót.

Họ chia công việc theo thế mạnh: Vũ lo phần kỹ thuật, Nhan lo lập trình công cụ so sánh log, Mầm lo kênh truyền thông độc lập, bà Lệ chuẩn bị cách tiếp cận pháp lý mờ—những đơn khiếu nại được soạn thảo cẩn trọng nhằm không chọc trực tiếp vào hệ thống phòng tuyến. Lâm Phi — từ vị trí kỹ sư dữ liệu — trở thành cầu nối: anh hiểu thuật toán, hiểu log, hiểu nơi nào yếu, nơi nào có thể khai thác. Vai trò của anh không phải lãnh đạo hùng hồn; anh là người phân tích, là bộ não chiến thuật cho những chiến dịch nhỏ ban đầu.

Chiến dịch đầu tiên của họ mang tính thăm dò: đặt một “mồi” nhỏ trên một diễn đàn kín mà TianTech thường sử dụng để thảo luận nội bộ. Mồi là một file giả, có vẻ như chứa những đoạn log chưa hoàn chỉnh, đủ để thu hút sự tò mò của một kẻ muốn che giấu. Họ thiết kế đường dẫn sao cho nếu ai đó cố gắng download, sẽ để lại một chuỗi request pattern nhằm gợi lộ danh tính. Đó là cú bait để xem ai trong nội bộ sẽ dại dột ăn mồi.

Kết quả không đến ngay. Họ chờ, căng thẳng. Nhưng rồi, như một con bẫy đã chuông reo, file bị truy cập. IP trỏ về một phòng ban tại chi nhánh TianTech, nhưng điều đáng chú ý hơn là pattern request — nó sử dụng một token đặc thù mà chỉ những module audit có thể cấp. Một manh mối nữa xuất hiện, đủ để nhóm mừng thầm. Chỉ cần một manh mối nữa, và họ có thể nối thành chuỗi dẫn đến người cấp token — có thể là một quản lý cấp trung, có thể là một “kẻ ăn cắp quyền” được thuê để làm nhiệm vụ bẩn.

Nhưng niềm vui chiến thắng lẫn lộn với nỗi lo. Một phần của nhóm bắt đầu tranh luận: công khai manh mối sẽ khiến họ bị chú ý; tiếp tục thăm dò có thể tìm ra nguồn tận gốc. Họ chọn thăm dò. Mầm soạn một bài “mồi” khác, tinh tế hơn, như một tin nội bộ bị lọt, để dẫn dụ người trong ngành nhảy vào. Họ làm tất cả một cách thận trọng — từng bước chậm rãi như di chuyển trên mặt băng mỏng.

Ngoài việc lập kế hoạch, họ còn phải học cách sống: đổi sim, sử dụng tiền mặt, thay địa chỉ tạm, tránh giao du nơi công cộng. Lâm Phi phải cắt liên lạc với những người từng thân thiết — điều ấy đau đớn không kém mất nhà hay mất việc. Mỗi cuộc điện thoại vội vàng, mỗi cái tên bị lướt qua khiến anh thắt lòng. Nhưng anh hiểu, trong cuộc chiến này, cảm xúc là lộ trình mà kẻ thù dễ dùng để moi thông tin.

Thời gian trôi, kỹ năng của nhóm tiến bộ. Họ có thể giấu trace, mở đường tiền, luồn lách qua các lớp giám sát, và đặt những mồi khiến kẻ thù phản ứng. Nhưng họ cũng biết: đây mới chỉ là bước sơ khởi. Hệ thống mà họ đối mặt không là những con cá nhỏ — nó là con cá mập đã quen với máu. Mỗi thành công nhỏ sẽ kéo theo phản ứng dữ dội.

Đêm cuối cùng trước khi triển khai bước tiếp theo, cả nhóm im lặng nhìn nhau. Không ai nói nhiều. Bà Lệ rút ra một tờ giấy, viết một câu đơn giản: “Chúng ta làm điều này không chỉ cho mình.” Mọi người gật đầu. Trong ánh đèn vàng mờ, Lâm Phi cảm nhận được thứ kết dính không phải của đồng minh mà là của những người cùng chịu tổn thương — một tập thể nhỏ trong bóng tối, quyết tâm đưa ánh sáng vào nơi hệ thống đã cố gắng che khuất.

Chương kết thúc bằng hình ảnh họ nhấn Enter, gửi đi một file chuẩn bị kỹ lưỡng. Ở bên kia bức tường, có thể là một quản lý đang tò mò mở màn hình. Ở phía trước là vô vàn rủi ro. Nhưng trong trái tim mỗi người, có một lý do sáng: để trả lại tiếng nói cho những người bị tước quyền, để khiến hệ thống phải trả giá cho việc biến dữ liệu thành vũ khí. Và quan trọng hơn: để sống — giữa bóng tối, họ tìm thấy cách tồn tại.