Chiều xuống nhanh. Minh dìu mẹ qua bến tàu nơi trạm y tế lưu động hứa hẹn. Một chiếc xe van trắng cũ đỗ gần mé sông, trên xe treo tấm biển “Khám miễn phí – vì cộng đồng”. Mấy người trẻ mặc áo blouse mỏng bận rộn phát số, đo huyết áp. Minh đặt mẹ ngồi xuống bậc đá, dụi bàn tay ấm vào tay bà.

Một cô y tá tóc buộc gọn tiến lại, giọng nhẹ:

– Cô ơi, để con đo mạch. – Cô nhìn Minh – Anh là con trai cô?

– Vâng. Mẹ em ho lâu rồi, hay sốt đêm.

– Cô có tiền sử bệnh gì không ạ?

Mẹ Minh lắc đầu, cười xấu hổ. Cô y tá nghiêng người gần hơn, mắt tập trung mà dịu. Tên trên bảng tên của cô là “Lan”.

Lan đưa vài viên thuốc hạ sốt, dặn liều. Cô còn viết một tờ giấy ghi những món cần kiêng, cách kê đầu giường cho đỡ ho. Khi nghe Minh nói về chuyện hộ khẩu và bệnh viện, Lan im một chút, rồi nói nhỏ:

– Nếu cần, mai anh ghé trạm bên khu trung. Em… có thể xin cho cô một lần chụp X-quang miễn phí. Không hứa chắc, nhưng em sẽ thử.

– Em… Cảm ơn… – Minh lúng túng, lần đầu tiên trong ngày thấy cổ họng mình không đắng.

Lan nhìn người đàn ông trẻ gầy gò, áo dính mùi nhựa, tay chai sần mà vẫn run khe khẽ khi đỡ mẹ. Ánh mắt cô mềm đi:

– Anh nhớ giữ lại những toa thuốc cũ, hoặc bất cứ giấy gì có chữ bác sĩ. Đừng vứt. Lỡ sau này cần.

Minh gật đầu, muốn nói thêm gì đó, nhưng tiếng còi xe inh ỏi ở đầu hẻm khiến cả bến tàu giật mình. Ba chiếc xe máy phóng tới, chở mấy gã đội mũ lưỡi trai đen, mặt lạnh. Họ dừng lại nhìn lướt qua đám đông. Minh vội kéo mũ che nửa mặt mẹ, che luôn cả mình. Tim đập như trống.

Lan khẽ đặt tay lên cánh tay anh:

– Không sao. Ở đây tụi em hay bị làm phiền. Anh cứ bình tĩnh.

Ngón tay cô mảnh, nóng. Minh thấy một đường ánh sáng mỏng như tơ kéo anh khỏi cái hố đen trong ngực.

Tối. Con hẻm nuốt ánh trăng. Tuấn đứng đợi ở đầu cầu, mặt cười mà mắt không cười.

– Đi chứ? – Nó hỏi, như chào một người bạn, như dẫn dắt một con mồi.

Minh gật, nặng nề:

– Chỉ bưng vác, phải không?

– Đã nói rồi. Bưng gói, nhận tiền, về. Khu số 9, bến thuyền cũ.

Nghe đến “khu số 9”, da đầu Minh khô như giấy. Nhưng tiền thuốc. Và lời hứa của Lan: “mai ghé trạm”. Không có vài trăm nghìn trong túi, anh chẳng có gì để bước vào khu trung, chẳng có gì để năn nỉ ai. Anh kéo sâu mũ, đi.

Họ tới một khoang tàu rỉ sét bỏ hoang. Ánh đèn pin chớp một cái, đáp lại từ phía đối diện cũng một cái chớp. Tuấn thì thầm:

– Người của anh Duy. “Mặt Lạnh” đó. Tao chỉ việc vác đồ ở đây ra xe.

Anh Duy “Mặt Lạnh” là một tên nổi tiếng trong các giao dịch đường sông. Không bao giờ cười, không bao giờ nói nhiều, công việc trôi như nước, người động tới hắn thường bốc hơi như hơi nước. Minh chưa từng gặp, và anh cũng chẳng muốn gặp.

Hai gói hàng được kéo ra, bọc kín băng dính. Mùi hóa chất phả vào mũi. Minh suýt hỏi đó là gì thì Tuấn đã trợn mắt. Anh cúi xuống, đưa tay nhấc. Nặng. Gân cổ nổi. Họ đặt lên chiếc xe kéo. Một tiếng chân dẫm nước vang ở mép bờ. Rồi một tiếng nữa. Và một tiếng nữa.

– Chó chết. – Tuấn buột miệng. – Không đúng hẹn.

Từ bóng tối, mấy bóng người tách ra. Không phải người của Duy. Những mũ lưỡi trai đen, áo tối màu, tay cầm gậy ống nước. Trên vai áo, Minh thoáng thấy phù hiệu như cái cánh chim đen ngửa trời. Đội Chim Đen. Đứng giữa họ là một gã cao gầy, cổ quấn khăn, mắt phản chiếu ánh đèn như mắt mèo. Hắn nhìn thẳng vào Minh, cười rất nhẹ:

– Trao hàng, và thứ các cậu nhặt được đêm qua.

Tuấn cứng cổ:

– Bọn tôi không nhặt gì.

– Đừng nói dối. – Gã vung nhẹ tay. Hai tên đã kẹp sát, nhanh như bóng. – Một người lạ đã chết cách đây không xa. Chúng tôi đang tìm một… món trang sức.

Minh cảm giác chiếc vòng trong túi áo trong nóng rực như than. Anh lùi nửa bước, đầu tính đường chạy. Tuấn liếc, hiểu, nhưng ánh mắt nó chao đảo. Gã “mắt mèo” bước thêm một bước, giọng hạ xuống:

– Cậu, đứng yên.

Trong một tích tắc, Minh không đứng yên. Anh chộp lấy túi hàng nặng nhất, ném thẳng vào tên gần nhất, rồi quay người đạp mạnh vào đầu xe kéo. Chiếc xe lật, hai gói hàng đập xuống nước, vỡ bung một góc, mùi hóa chất tanh lợm bốc lên, mắt ai nấy cay xè. Tiếng chửi bật cùng lúc. Minh chồm qua lan can gỗ, tụt xuống mép bùn. Anh nghe tiếng chân trượt của Tuấn phía sau, rồi tiếng kim loại chạm xương, tiếng rên ngắn. Minh muốn quay lại nhưng một cây gậy ống nước quét ngang ngay chỗ anh vừa đứng.

Con đường dưới mé bờ sông là thứ Minh thuộc nằm lòng. Anh lách qua đống lưới cũ, chui qua gầm cầu, nhảy qua mấy tấm ván lắp ghép. Phía sau, tiếng đuổi rát. Gã “mắt mèo” không ồn ào, nhưng mỗi lần hắn xuất hiện, hai tên khác luôn vây vòng trước. Minh lao qua bãi cọc gỗ nhấp nhô, chân trượt, tay rách toạc, mùi nước sông thốc vào mũi. Anh níu kịp một sợi dây, lách sang sườn nhà kho. Một con chó đâu đó sủa thất thanh rồi im bặt. Từ trên cao, ánh đèn tòa tháp lại nhìn xuống như cả một bầu trời nhân tạo thờ ơ.

Minh tấp vào một khe tường, ép người mỏng dính. Tiếng chân lướt sát, một bóng đen dừng lại ngay trước anh, quay mặt vào trong hẻm. Minh nín thở cho đến khi phổi rát như lửa. Gã “mắt mèo” đi sau cùng, sượt qua, dừng một nhịp rất ngắn như con thú đánh hơi thấy mùi máu, rồi lại đi. Khi tiếng bước chân tan vào tiếng nước vỗ, Minh mới dám rũ xuống. Đầu gối mềm như bún.

Anh không quay lại bến. Không biết Tuấn ra sao. Không biết gói hàng trôi tới đâu. Anh chỉ biết chạy. Chạy qua những con hẻm lồi lõm mà anh thuộc từng viên gạch, từng bậc thềm. Chạy cho đến khi ngồi phịch xuống trước cửa nhà mình, ngực phập phồng, mồ hôi và nước sông dính thành một lớp bẩn.

Trong nhà, mẹ ngủ say, hô hấp khò khè nhưng đều. Minh rửa sơ vết rách ở lavabo gỉ sét, dội nước lên mặt đến khi mắt bớt cay. Anh lấy chiếc vòng ra, nhìn thật lâu. Những đường rãnh vẫn im lặng, nhưng im lặng kiểu chờ đợi. Anh nghĩ đến lời gã “mắt mèo”: “món trang sức”. Anh nghĩ đến ba gã áo tối màu ở xưởng, đến thông báo “kiểm tra an toàn”, đến trạm y tế của Lan, đến nụ cười cộc của Tuấn trước lúc chạy. Tất cả như những mảnh giấy rơi trên bàn, gió thổi tung, nhưng khi ghép lại hiện ra một viền khung mơ hồ: họ đang muốn xóa khu này. Và chiếc vòng là chìa khóa của kế hoạch đó, hoặc là cái đinh duy nhất có thể làm cả ngôi nhà sập.

Minh mở hộp gỗ, bỏ chiếc vòng vào, lót hai lớp vải cũ rồi chèn dưới ván sàn lỏng lẻo. Anh lấy búa gõ lại đinh, trét bùn lên khe, giấu như giấu một mạng người. Xong xuôi, anh ngồi tựa tường, đầu đập đều theo nhịp tim. Ở đâu đó ngoài kia, những gã đàn ông áo đen vẫn đi tìm. Ở đâu đó, Tuấn có thể đang nằm lại, hoặc đã chạy thoát, hoặc đợi anh ở một góc nào đó với một lời trách lẫn một câu chửi. Ở đâu đó, Lan có thể đang sắp xếp để ngày mai có một suất chụp phim cho mẹ anh.

Gió từ con sông thổi vào, mang theo chút hơi lạnh. Minh kéo tấm chăn mỏng đắp lên mẹ, rồi ngồi xuống bậc cửa nhìn lên bầu trời. Trên cao, ánh đèn của khu thượng lưu vẫn không hề chớp. Ở đây, người ta sống theo nhịp của những ánh đèn đó: khi chúng bật, khu ổ chuột chìm sâu hơn vào bóng tối; khi chúng tắt, nơi này mới nhận được chút xám nhờ từ vầng trăng nho nhỏ.

– Con không dại dột đâu, mẹ. – Minh nói khẽ, lời nói như hứa với chính mình. – Nhưng con cũng không đứng yên nữa.

Anh tựa đầu vào tường lạnh. Giấc ngủ đến từng đợt ngắn, mảnh vụn, chắp nối bằng những hình ảnh rời rạc: nước sông đen, mắt mèo sáng, vòng sắt mở hé, tờ giấy Lan đưa, gương mặt Tuấn biến mất vào bóng tối. Khi anh mở mắt lần nữa, trời đã mờ sáng. Một ngày mới của “sinh tồn” lại đến, nhưng Minh biết ngày này đã khác. Không chỉ vì mùi hóa chất còn ám trong phổi, mà vì bên dưới một tấm ván lỏng lẻo trong nhà anh, có một bí mật đủ để giết một người – hoặc cứu cả khu ổ chuột.

Anh đứng dậy, vốc nước lên mặt, nhìn mình trong tấm kính vỡ. Người thanh niên trong gương hốc hác, nhưng ánh mắt không còn lẩn tránh. Anh xách túi, nhét hai vỉ thuốc bà Sáu đưa vào túi áo, rồi kéo cửa ra ngoài. Con hẻm vẫn mùi ẩm mốc, nhưng bàn chân anh bước nhanh hơn. Hôm nay anh sẽ quay lại xưởng, đóng đủ công, ghé trạm tìm Lan, và – nếu kịp – ra bến hỏi tung tích Tuấn. Mọi thứ cần xếp vào một hàng: tiền thuốc, một cơ hội chụp phim, tin tức về bạn, và cách giữ chiếc vòng an toàn hơn.

Ngoài ngõ, bọn trẻ lại đá quả bóng giẻ. Thằng bé hôm qua gọi anh vẫy tay:

– Anh Minh, hôm nay anh đá không?

Minh cười, lắc đầu:

– Để chiều đi. Anh bận chút.

– Bận gì?

– Bận… kiếm ánh sáng. – Minh đáp bông đùa, nhưng khi quay lưng đi, câu nói bỗng nghe như một lời thề.

Trên bầu trời, ánh nắng sớm rơi xuống thành những mảng nhỏ li ti trên vũng nước cống. Ở một nơi khác của cùng một thành phố, người ta đang rót cà phê bằng ấm bạc, mở bản nhạc nhẹ, bàn chuyện cổ phiếu. Ở nơi này, người ta đếm từng viên thuốc, từng đồng lẻ, và giấu một chiếc vòng sắt dưới ván sàn. Hai thế giới cách nhau mấy bức tường, mấy cây cầu, mấy lằn ranh vô hình – và một ngày nào đó, chúng sẽ va vào nhau.

Minh kéo mũ, sải bước. Trong lòng anh, sự sợ hãi và quyết tâm quấn vào nhau như hai sợi dây thừng. Sợ hãi để không liều mạng vô ích; quyết tâm để không sống hoài như cũ. Anh biết, mình vừa đặt chân lên một con đường mà điểm đến không dành cho kẻ nửa vời. Nhưng anh cũng biết, giữa những thứ không thể chọn trong đời này, vẫn có một thứ anh có thể chọn: không cúi đầu.

Và anh đã chọn.