Những năm tháng tuổi thơ cơ cực đã gieo trong lòng Hùng một nỗi ám ảnh dai dẳng: cái nghèo như một sợi dây trói buộc, không chỉ giữ chân con người trong ruộng đồng lầm lũi mà còn cướp đi cả niềm tin và mơ ước. Mỗi lần thấy mẹ vác gánh nặng trên vai, gương mặt hốc hác vì thiếu ngủ, Hùng lại tự hỏi: “Tại sao mình sinh ra đã phải khổ như thế này? Có cách nào để thoát ra không?”
Câu hỏi ấy theo Hùng suốt những năm tháng thiếu niên, cho đến khi trong lòng cậu dần hình thành một khát vọng lớn: phải đổi đời.
Một lần, Hùng được thầy giáo cho mượn một cuốn sách kể về những con người đi lên từ hai bàn tay trắng. Đêm đó, cậu đọc đến khuya. Từng câu chuyện về những người nghèo khổ nhưng nhờ ý chí, nhờ tri thức mà vươn lên giàu có khiến cậu bừng tỉnh. Trong đầu Hùng, một viễn cảnh mở ra: Nếu người khác làm được, thì tại sao mình không thể?
Từ hôm ấy, Hùng học với một tinh thần khác hẳn. Không còn đơn giản là học cho qua ngày, cậu học để tìm chìa khóa mở cánh cửa mới. Mỗi bài toán khó, mỗi trang văn dài đều trở thành thử thách. Cậu kiên nhẫn, bền bỉ, coi tri thức như vũ khí duy nhất mình có.
Ngoài học tập, Hùng bắt đầu quan sát cuộc sống xung quanh. Ở chợ huyện, cậu thấy những người buôn bán lớn, có sạp hàng riêng, có người làm thuê phụ giúp. Dù họ không giàu có như trong sách, nhưng rõ ràng khác xa cảnh lam lũ đồng ruộng. Hùng lặng lẽ ghi nhớ: Buôn bán, kinh doanh – đó có thể là con đường thoát nghèo.
Mỗi khi nghe người lớn nói về những ai “vào Nam làm ăn” rồi gửi tiền về xây nhà, mua xe máy, lòng Hùng lại rạo rực. Trong mắt cậu, miền Nam như một miền đất hứa, nơi mà chỉ cần chăm chỉ và dám liều lĩnh, con người có thể đổi đời. Đêm đêm, nằm trên chiếc giường tre ọp ẹp, Hùng tưởng tượng cảnh mình cũng có một cơ ngơi, có thể đưa mẹ và em thoát khỏi mái nhà tranh dột nát.
Một buổi chiều hè, khi cùng mẹ ra đồng nhổ cỏ, Hùng bất chợt hỏi:
– Mẹ à, sau này con đi làm xa, con kiếm tiền rồi mình sẽ có nhà ngói, không sợ mưa dột nữa, mẹ chịu không?
Bà Tư ngạc nhiên nhìn con, nửa thương nửa lo.
– Con còn nhỏ, nghĩ chuyện xa xôi làm chi. Nghèo như mình, biết đi đâu mà mơ.
Hùng mím môi, ánh mắt sáng lạ thường:
– Không đâu mẹ, con tin chắc mình sẽ làm được. Con không muốn cả đời sống khổ như thế này.
Bà Tư lặng người. Trong giọng nói của con, bà nghe thấy một sự kiên định khác thường, như thể cậu bé đã sớm gánh trên vai cả tương lai.
Càng lớn, khát vọng thoát nghèo trong Hùng càng mạnh. Cậu không chỉ làm thuê để có tiền phụ mẹ, mà còn xem mỗi công việc như một trải nghiệm học hỏi. Khi phụ bán hàng ngoài chợ, Hùng lắng nghe cách người ta mặc cả, quan sát cách các bà chủ buôn tính toán lời lãi. Khi đi gặt thuê, Hùng để ý cách người ta phân chia công việc, cách tính công bằng thóc. Cậu nhận ra, dù việc nhỏ hay lớn, thì kinh nghiệm và sự hiểu biết đều có giá trị.
Một lần, Hùng mạnh dạn hỏi thầy giáo:
– Thưa thầy, con học giỏi, nhưng nghèo thì có thể thành công không?
Thầy mỉm cười, vỗ vai Hùng:
– Giàu nghèo chỉ là xuất phát điểm. Người thành công là người biết dùng ý chí và tri thức để thay đổi số phận. Con có ý chí, có trí tuệ, thì sẽ làm được.
Lời thầy như ngọn lửa tiếp sức cho Hùng. Cậu tin tưởng hơn bao giờ hết rằng mình có thể vươn lên, dù con đường phía trước chắc chắn gập ghềnh.
Một đêm trăng sáng, Hùng ngồi trên triền đê, nhìn dòng sông lấp lánh ánh bạc. Lũ bạn cùng chăn trâu ngả lưng ngủ say, còn Hùng thì trằn trọc. Cậu nghĩ về tương lai, về những bước đi cần phải làm. Trong tim, một giọng nói vang lên mạnh mẽ: “Phải đổi đời. Phải bước ra khỏi cái làng quê nghèo khó này. Chỉ có như thế mới cứu được mẹ và em, mới có cuộc sống xứng đáng.”
Từ khoảnh khắc đó, khát vọng đổi đời không còn là một ý nghĩ thoáng qua, mà trở thành mục tiêu sống. Hùng hiểu rằng để đạt được, cậu phải đánh đổi nhiều thứ: sự an nhàn, tình thân, cả sự bình yên nơi chôn nhau cắt rốn. Nhưng Hùng sẵn sàng.
Và thế là, một cậu bé nhà nghèo, đôi bàn tay còn chai sạn vì bùn đất, bắt đầu nuôi trong tim một giấc mơ lớn lao – giấc mơ về sự đổi thay, giấc mơ sẽ dẫn dắt cả cuộc đời Hùng đi qua bao thăng trầm phía trước.