truyện từ bàn tay trắng
Chương 9: Nhặt nhạnh bài học từ người xung quanh
Thành phố giống như một cuốn sách khổng lồ, mỗi con người là một trang, mỗi câu chuyện là một bài học. Với Hùng, những ngày tháng làm thuê vất vả không chỉ mang lại miếng cơm manh áo, mà còn cho cậu cơ hội quan sát, lắng nghe, rồi gom góp từng mẩu kinh nghiệm quý giá.
Ở khu trọ nghèo, Hùng quen bác Ba – một người đàn ông trung niên chạy xe ba gác. Bác Ba chẳng có gì ngoài chiếc xe cà tàng và đôi vai đã mỏi, nhưng lúc nào cũng cười nói vui vẻ. Một lần, Hùng hỏi:
– Bác chạy xe cực khổ vậy, sao lúc nào cũng thấy bác lạc quan?
Bác Ba cười hề hề:
– Cực thì cực, nhưng mình còn sức để làm là may rồi. Chứ cứ than thở thì ai nuôi mình đây, ai thương mình đây? Sống mà không lạc quan thì cái nghèo nó đè bẹp chết.
Câu nói ấy in sâu trong đầu Hùng. Từ đó, mỗi khi mệt mỏi, cậu lại nhớ đến nụ cười của bác Ba, để tự nhắc mình: Dù khổ thế nào, vẫn phải giữ tinh thần vững vàng.
Ở công trường bốc vác, Hùng thường quan sát cách anh tổ trưởng phân công việc. Anh không chỉ dựa vào sức khỏe, mà còn khéo léo cân bằng giữa từng người, ai mệt thì cho nghỉ bớt, ai khỏe thì làm thêm một chút. Anh còn biết cách nói lời động viên đúng lúc, khiến cả đội gắn kết. Hùng nhận ra: lãnh đạo không chỉ cần sức mạnh, mà còn cần sự tinh tế trong cách đối nhân xử thế. Đó là một bài học quý mà cậu ghi lại cẩn thận trong cuốn sổ nhỏ.
Những buổi sáng đi ngang chợ, Hùng thường dừng lại ở sạp rau của một bà cụ. Dù chỉ bán vài bó rau, mớ hành, nhưng khách hàng lúc nào cũng đông. Hùng để ý thấy bà luôn tươi cười, chào hỏi thân mật, nhớ tên từng người, thậm chí còn biết gia cảnh khách để trò chuyện. Một ngày, Hùng hỏi:
– Bà bán có bí quyết gì mà đông khách thế?
Bà cụ cười hiền:
– Bán hàng đâu chỉ bán rau, con à. Người ta mua cả sự dễ chịu, sự tin tưởng. Khách quý mình thì ngày nào cũng quay lại.
Hùng nghe xong bừng tỉnh. Thì ra buôn bán không chỉ là chuyện lời lãi, mà còn là nghệ thuật xây dựng lòng tin. Bài học nhỏ bé ấy khiến cậu càng tin rằng, sau này muốn làm ăn, phải học từ những điều giản dị nhất.
Ngay cả những người thất bại cũng cho Hùng kinh nghiệm. Trong xóm có anh Phước, từng mở quán cà phê nhưng phá sản, giờ quay lại làm công nhân. Một lần uống rượu say, anh buột miệng kể:
– Hồi đó tao chỉ nghĩ mở quán cho oai, chứ không tính toán kỹ. Tiền thì vay mượn, khách thì không ổn định, chỉ vài tháng là lỗ. Bài học nhớ đời: làm gì cũng phải tính đường dài, chứ chạy theo sĩ diện thì chỉ có mất trắng.
Lời thú nhận ấy như gáo nước lạnh dội vào Hùng. Cậu ghi lại trong sổ: “Không nóng vội, không làm vì sĩ diện. Mọi việc phải tính toán kỹ lưỡng.”
Những bài học ấy đến từ khắp nơi – từ tiếng rao của người bán hàng rong, từ câu chuyện của một bác xe ôm, từ cả những cuộc cãi vã trong xóm trọ. Hùng như con ong chăm chỉ, gom nhặt từng chút mật ngọt, tích lũy cho hành trình dài phía trước.
Một buổi tối, Hùng trải cuốn sổ ra, nhìn những dòng chữ nguệch ngoạc mà thấy lòng rộn ràng. Mỗi trang giấy là một mẩu chuyện, một kinh nghiệm, một lời nhắc nhở. Có khi chỉ là mấy chữ ngắn ngủi như: “Làm gì cũng phải giữ chữ tín”, hoặc “Đừng quên xuất phát điểm của mình.” Nhưng tất cả cộng lại, thành hành trang quý báu hơn bất cứ số tiền nào.
Anh Nam – bạn cùng phòng – thấy vậy liền trêu:
– Mày chắc tính viết sách hả Hùng? Ghi chép gì mà nhiều thế?
Hùng cười:
– Không, tao chỉ sợ sau này quên mất. Cái gì hay thì mình giữ lại, biết đâu sau này cần dùng.
Tuấn xen vào:
– Đúng đấy, sống phải biết học hỏi. Tao thì ít chữ, chứ như mày có chí, chắc sau này làm nên.
Những lời động viên ấy khiến Hùng càng thêm quyết tâm. Cậu hiểu rằng, tri thức không chỉ có trong trường lớp, mà còn nằm trong đời sống hằng ngày. Chỉ cần biết quan sát và lắng nghe, thì ai cũng có thể trở thành thầy của mình.
Thành phố vốn bon chen, khắc nghiệt, nhưng trong mắt Hùng, nó cũng là một trường học khổng lồ. Mỗi người xung quanh là một cuốn sách mở, và cậu trai trẻ ấy đang cần mẫn đọc từng trang, viết lại từng bài học để chuẩn bị cho một tương lai mà chính cậu cũng chưa dám hình dung hết.
Hùng tin rằng, một ngày nào đó, tất cả những gì mình học được hôm nay sẽ trở thành nền móng cho ước mơ đổi đời. Và để có được ngày ấy, cậu phải tiếp tục quan sát, tiếp tục học hỏi, không ngừng rèn luyện.
Trong ánh đèn vàng hắt ra từ ngọn bóng tròn cũ kỹ trong phòng trọ, Hùng khép cuốn sổ lại, mỉm cười. Cậu thấy rõ hơn bao giờ hết: hành trình của mình tuy đầy gian nan, nhưng không hề vô nghĩa.
